182 resultaten voor Werkgroep multidisciplinaire richtlijn Stoornissen in alcoholgebruik, gevonden
Medicatie bij een stoornis in alcoholgebruik voor abstinentie en minder drinken
Naast psychologische en herstel bevorderende interventies zijn er verschillende medicamenteuze behandelopties bij de behandeling van patiënten met een stoornis in het gebruik van alcohol. In de multidisciplinaire richtlijn Stoornissen in het gebruik van alcohol wordt aan de hand van een stappenplan een advies gegeven over de medicamenteuze behandelopties. In dit artikel leest u hoe dit stappenplan tot stand is gekomen en hoe dit eruitziet.
Lees het artikelLichamelijk onderzoek bij overmatig alcoholgebruik
Overmatig alcoholgebruik pleegt een grote aanslag op het menselijk lichaam. Alcohol kan ernstige somatische complicaties geven zoals leverfalen, schade aan het maag-darmstelsel en cardiovasculaire problemen. Bij lichamelijk onderzoek kunnen somatische complicaties worden opgespoord met inschatting van de ernst, om behandeling van alcoholgerelateerde stoornissen integraal uit te voeren.
Lees het artikelAlcoholgebruik bij ouderen
Wat mag je nu wel drinken en wanneer levert alcohol een risico voor de gezondheid op? In de periode 2016-2017 drinkt 76% van de Nederlandse bevolking wel eens alcohol. Alcoholgebruik is een vast onderdeel geworden van onze samenleving, met de daarbij optredende problemen. Het is van belang om vroeg te signaleren en te interveniëren.
Lees het artikelMultidisciplinaire richtlijn ‘Herkenning en behandeling van pijn bij kwetsbare ouderen’
Een groot deel van de kwetsbare ouderen heeft chronische pijn. Deze pijn wordt onvoldoende herkend en behandeld. De verpleegkundige heeft een belangrijke rol in het herkennen van pijn bij kwetsbare ouderen die thuis wonen, in het ziekenhuis of hospice verblijven of misschien wel in het verpleeghuis wonen. In al deze settingen komen verpleegkundigen in toenemende mate in aanraking met kwetsbare ouderen die mogelijk pijn ervaren. Kwetsbare ouderen kunnen hun pijn...
Lees het artikelOp zoek naar een goede richtlijn
Een verpleegkundige richtlijn bevat aanbevelingen voor de zorg rondom een thema, om zo de kwaliteit van zorg te verhogen. Een richtlijn bevat dus een schat aan informatie, die gebruikt kan worden om beargumenteerd zorg te verlenen. Deze kennis, samen met de voorkeur van de patiënt en ervaring van de zorg, maken het mogelijk zorg te verlenen volgens evidence-based practice.
Lees het artikelValpreventie thuis bij ouderen met dementie
Ouderen met dementie en cognitieve stoornissen vallen twee keer zo vaak als leeftijdsgenoten zonder deze stoornissen. Ze lopen daarbij vaker ernstiger letsel op, herstellen minder snel en hebben een hogere kans op overlijden als gevolg van een val. Hoe eerder er aandacht is voor het verhoogde valrisico bij deze ouderen, hoe groter de kans op effectieve valpreventie.
Lees het artikelRichtlijn ADL; wat kunt u hiermee in de praktijk?
De richtlijn ADL (Algemene Dagelijkse Verrichtingen) is in 2022 verschenen. Wat kunt u ermee in uw eigen werksetting, want activiteiten van het dagelijks leven ‘doe je toch gewoon’. De richtlijn geeft praktische aanbevelingen waarmee kwalitatieve persoonsgerichte zorg kan worden verleend onafhankelijk van diagnose, culturele achtergrond en setting.
Lees het artikelDementerenden met probleemgedrag
Probleemgedrag is gedrag van de patiënt dat door de patiënt en/of zijn omgeving als moeilijk hanteerbaar ervaren wordt. Probleemverheldering, behandeldoelen, behandeling en evaluatie vormen de basis van de behandeling van probleemgedrag. Naast behandeling van ziekten, inzetten van middelen en maatregelen en psychofarmacotherapie, vormt psychosociale behandeling en begeleiding de belangrijkste pijler van behandeling. Deze pijler is het meest effectief. Multidisciplinaire behandeling...
Lees het artikelBehandeling van smetplekken
Smetplekken, ook wel intertrigo genaamd, kunnen ontstaan waar huid-op-huidcontact plaatsvindt; dit is voornamelijk in de huidplooien. De aandoening komt meestal voor tijdens de zomer. Dit artikel gaat in op het ontstaan van smetplekken, de preventie en de behandeling ervan. Hiervoor wordt gebruikgemaakt van de Landelijke multidisciplinaire richtlijn Smetten (intertrigo) preventie en behandeling van V&VN, die in 2018 door het NIVEL is beoordeeld op actualiteit en...
Lees het artikelCerebrovasculair accident (CVA)
Een cerebrovasculair accident (CVA) is een verzamelnaam voor ziektebeelden waarbij sprake is van een stoornis in de bloedvoorziening in de hersenen. In dit artikel wordt het klinisch redeneren bij een CVA-patiënt uitgewerkt met behulp van de Internationale Classificatie voor menselijk Functioneren (ICF). De ICF beschrijft het menselijk functioneren vanuit drie verschillende perspectieven. Stoornissen bij het CVA worden in kaart gebracht door middel van anamnese en observatie,...
Lees het artikelObstipatie in de langdurige zorg
In een nieuwe richtlijn van Stichting Kwaliteitsimpuls Langdurige Zorg (SKILZ) staan adviezen in verband met de zorg voor cliënten in de langdurige zorg met (risico op) obstipatie. De richtlijn bevat hoofdstukken over risicofactoren voor obstipatie, het observeren van het ontlastingspatroon en leefstijladviezen en interventies. Ook samenwerken met naasten en ondersteuning vanuit de organisatie worden besproken. In dit artikel worden de belangrijkste aanbevelingen uit de richtlijn voor...
Lees het artikelAntibioticaresistentie bij ouderen
Ouderen zijn als gevolg van leeftijdgerelateerde fysiologische veranderingen vatbaar voor infecties. Bacteriën die infecties veroorzaken worden steeds vaker resistent tegen antibiotica. Het ontwikkelen van nieuwe antibiotica verloopt om diverse redenen heel traag en het arsenaal aan antibiotica dreigt uit te putten. Om resistentieontwikkeling tegen te gaan dienen antibiotica zo zuinig en gericht mogelijk ingezet te worden. Verspreiding van resistente bacteriën moet worden voorkomen...
Lees het artikelNierfalen en cognitieve beperkingen bij ouderen
Ouderen en cliënten in de thuiszorg hebben steeds vaker meerdere chronische ziekten tegelijkertijd. Zo hebben ouderen met chronische nierschade (CNS) een verhoogd risico op het ontwikkelen van cognitieve stoornissen. In deze bijdrage wordt toegelicht welke factoren hierop van invloed zijn en hoe u als verpleegkundige tijdig kunt anticiperen op de multiproblematiek.
Lees het artikelSlechte mondgezondheid als sluipmoordenaar
Behoud van het eigen gebit tot op hoge leeftijd wordt gelukkig steeds normaler. Het draagt bij aan een goede orale functie en daarmee ook aan gezondheid. Het is echter niet gemakkelijk het eigen gebit bij het ouder worden gezond te houden. Verval met alle nadelige gevolgen ligt op de loer. Ontstekingen uitgaande van het gebit en pijn in de mond worden veel gezien bij kwetsbare ouderen. Welke impact heeft dit en hoe kunnen we dit voorkomen?
Lees het artikelOmgaan met slikproblemen in de langdurige zorg
Een nieuwe richtlijn van Stichting Kwaliteitsimpuls Langdurige Zorg (SKILZ) geeft adviezen om de zorg voor cliënten in de langdurige zorg met (risico op) slikproblemen vorm te geven. Hierbij is er aandacht voor herkennen, diagnosticeren, evalueren, en omgaan met ethische dilemma’s. Ook samenwerken met naasten en ondersteuning vanuit de organisatie worden besproken. Dit artikel bespreekt de belangrijke adviezen voor verpleegkundigen en verpleegkundig specialisten in de richtlijn.
Lees het artikelUitdagingen in het werken met het zorgleefplan
Het zorgleefplan is geïntroduceerd om cliëntgerichte zorg te realiseren: zorg die gebaseerd is op de voorkeuren van de cliënt. Uit evaluaties van het werken met het zorgleefplan blijkt dat sinds de start ervan de cliënt meer betrokken wordt bij de zorgverlening. Dit artikel bespreekt twee belangrijke uitdagingen voor verpleegkundigen en verzorgenden. De eerste is erop gericht dat het zorgleefplan blijft bijdragen aan het gesprek over...
Lees het artikelAccepteren of activeren?
Aan de hand van een casus uit de praktijk van een man met de ziekte van Parkinson wordt nagegaan tegen welke problemen zowel verpleegkundigen en verzorgenden, als de cliënt zelf en diens naasten aanlopen en welke gevolgen deze hebben. Vervolgens wordt erop ingegaan hoe door middel van de multidisciplinaire methode PDL (passiviteiten van het dagelijks leven) omgegaan kan worden met deze problematiek. Hierbij wordt steeds gekeken welke zelfzorgtekorten als passiviteit moeten worden...
Lees het artikelCommunicatie met verwarde ouderen
Om goed te communiceren met verwarde ouderen, is het belangrijk op hun belevingswereld af te stemmen. Dat betekent afstemmen op het limbische brein; dat is het deel van de hersenen dat gestuurd wordt door emoties. Optimale communicatie is veelal non-verbaal en zal bestaan uit: contact maken, meebewegen en uitnodigen. Creativiteit is daarbij belangrijk, evenals het aanpassen van het tempo en het voorkomen van faalervaringen. Als zich gedragsproblemen voordoen, is het aan te raden een...
Lees het artikelKlinisch redeneren bij ouderen
De complexiteit van zorg neemt toe naarmate mensen ouder worden. Met de vergrijzing stijgt het aantal kwetsbare ouderen en neemt ook de zorgvraag toe. Klinisch redeneren is een methode voor het structureren en optimaliseren van de zorg voor kwetsbare ouderen met het opstellen van multidisciplinaire interventies als resultaat. In dit artikel wordt het proces van klinisch redeneren op praktische wijze uitgelegd.
Lees het artikelDe ouder wordende voet
Er wordt veel gesproken over complexe zorg bij ouderen, valpreventie, en het in beweging houden van onze ouderen. De ouder wordende voet is een beetje een ondergeschoven kindje, terwijl er wel veel winst te behalen valt bij een tijdige multidisciplinaire aanpak. De verpleegkundige kan hierbij nauw betrokken zijn en een belangrijke rol vervullen. Welke veranderingen treden op bij de ouder wordende voet en welke gevolgen kunnen positief worden beïnvloed?
Lees het artikelAgressief gedrag in de thuiszorg
Agressief gedrag van oudere zorgvragers naar verpleegkundigen en verzorgenden werkzaam in de thuiszorg komt regelmatig voor, maar is grotendeels onderbelicht. Ruim een derde deel van de thuiszorgmedewerkers krijgt eens of meerdere keren per jaar met agressie te maken. De verwachting is dat met een toenemende vergrijzing en met beleidskeuzes die aandringen op een zo lang mogelijk uitstellen van een klinisch verblijf, agressie-incidenten in de thuiszorg vaker zullen voorkomen.
Lees het artikelHallucinaties bij ‘Lewy body’-dementie
Omgaan met hallucinaties bij mensen met een dementie is niet makkelijk. Het is onvoorspelbaar, soms lastig te peilen en vraagt aanpassingsvermogen en flexibiliteit van u als zorgprofessional. In dit artikel nemen we u mee in de wereld van hallucinaties, in het bijzonder ‘Lewy body’-dementie (LBD), de (medicamenteuze) behandeling hiervan en vooral welke bejegening hierbij passend is.
Lees het artikelObstructief slaapapneu (OSA)
Het Centrum voor Thuisbeademing en Slaapapneu behandelt al jaren patiënten met slaapgerelateerde ademhalingsstoornissen. De diagnostiek en behandeling van deze stoornissen vinden in een multidisciplinaire setting plaats. Obstructief slaapapneu (OSA) is een aandoening waarbij er tijdens de slaap apneus (ademstops) optreden, vaak in combinatie met snurken. Deze ademstops worden veroorzaakt doordat de bovenste luchtweg samenvalt. De slaapkwaliteit is vaak slecht...
Lees het artikelDyspneu in de palliatieve fase
Dyspneu komt veel voor in de palliatieve fase van hartfalen, COPD en kanker. Het komt voor bij 35% van de patiënten met kanker in de palliatieve fase, bij 94% van de patiënten met een gevorderd stadium van COPD en bij 72% van de patiënten met een gevorderd stadium van hartfalen.1 Dyspneu heeft een grote invloed op de kwaliteit van leven en gaat bijna altijd gepaard met angst. Ernstige benauwdheid is niet alleen voor de patiënt een angstige ervaring, maar ook voor zijn...
Lees het artikelHyperlipidemie
Cholesterol en triglyceriden zijn vetachtige stoffen die noodzakelijk zijn voor het goed functioneren van het lichaam op celniveau. Bij te hoge bloedserumwaarden spreekt men van een hyperlipidemie en dit is schadelijk voor hart en bloedvaten. Er kunnen levensbedreigende atherosclerotische plaques ontstaan, die een hartinfarct of embolie kunnen veroorzaken. Hart- en vaatziekten(HVZ) zijn in Nederland de belangrijkste oorzaak van sterfte bij vrouwen en de tweede oorzaak (na kanker) van sterfte...
Lees het artikelIJzertekort bij depressie
Symptomen van depressie en depressie kunnen gerelateerd zijn aan een lichamelijke aandoening of een somatische oorzaak hebben. Om somatische aandoeningen uit te sluiten kan een somatische anamnese aangevuld worden met lichamelijk onderzoek of kan laboratoriumonderzoek nodig zijn. De interpretatie van het laboratoriumonderzoek met betrekking tot ijzergebreksanemie komt in dit artikel aan de orde.
Lees het artikelDomotica en dementie
Ten gevolge van cognitieve stoornissen bij dementie kunnen stoornissen optreden in het plannen en organiseren. Inzet van domotica kan hier een oplossing zijn, mits dit past bij de zorgvraag en de persoonlijke (on)mogelijkheden van de persoon met dementie. De ergotherapeut kan hier een passend advies over geven, dat samen met andere zorgprofessionals uitgevoerd kan worden. Bij problemen met plannen en organiseren kan inzet van het beeldhorloge een oplossing zijn.
Lees het artikelCataract
De zegswijze 'de ogen zijn de spiegels van de ziel' geeft figuurlijk aan hoe belangrijk goed zicht van de ogen is. Wat als de spiegel is vertroebeld? Wat als stukken van de spiegel ontbreken? Hoeveel zicht hebben we dan nog op de 'ziel' of in letterlijke zin op onze omgeving? Veranderingen in de ooglens hebben tot gevolg dat de waarneming van onze omgeving geleidelijk en vaak onopgemerkt verandert.
Lees het artikelKwetsbaarheid bij besluit over reanimatie
Het door een oudere patiënt te nemen reanimatiebesluit vereist zorgvuldigheid van de zorgverlener ten aanzien van het verstrekken van de juiste informatie, maar ook ten aanzien van de kwetsbaarheid van de patiënt bestaande uit zowel ‘frailty’ als ‘vulnerability’.
Lees het artikelHandmassage en etherische balsem om pijn te verlichten
Pijn bij psychogeriatrische patiënten (PG-patiënten) is een complex en vaak onderschat aspect van de zorg. Bij pijn spelen niet alleen fysieke maar ook emotionele en psychologische factoren een rol. Het advies is bij pijnbestrijding te starten met niet-medicamenteuze interventies. Handmassage, al dan niet aangevuld met het gebruik van etherische balsem, is een effectieve manier om pijn te verlichten bij psychogeriatrische patiënten.
Lees het artikelZingeving in het verpleeghuis
Zingeving speelt in ons leven een belangrijke rol. Het gaat over de zin ‘in’ het leven: heeft u zin om even naar buiten te gaan? Maar ook over de zin ‘van’ het leven: wat heeft het voor zin? Als verpleegkundige in het verpleeghuis ontmoet u bewoners die veel hebben meegemaakt. Hoe kunt u naast de medische zorg ook zorgen voor hun zingeving?
Lees het artikelMondzorg bij kwetsbare ouderen
Al voordat de tanden echt zichtbaar zijn, leren we om te poetsen. Als het goed is, doen we dit dagelijks en gaan we regelmatig (minimaal 1× per jaar) naar de tandarts. Mondzorg is basiszorg. Op het moment dat iemand afhankelijk wordt van anderen (voor de dagelijkse lichamelijke verzorging) wordt het anders. Dan lijkt mondzorg niet meer zo vanzelfsprekend. Mondzorg is belangrijk voor het behoud van het gebit, waarmee dagelijks wordt gegeten. Afwijkingen veroorzaken cariës,...
Lees het artikelSchilfers en roodheid
Ik zie schilfering en roodheid. Ik heb een diagnose, een voorschrift en een zorgplan, dus wordt er gesmeerd. Maar wat als ik een gezonde huid of een schijnbaar gezonde huid aantref. Ga ik door met smeren? Hoe zat dat ook alweer met corticosteroïden? En wat te denken wanneer ik lees dat bij toename van erytheem er weer gesmeerd moet gaan worden? Wanneer is iets toegenomen? In dit artikel wordt alles op een rij gezet.
Lees het artikelLeefstijl bij seizoensgebonden depressie
Biologische ritmes zijn bouwstenen voor het leven. Een verstoord ritme kan leiden tot uiteenlopende klachten en ziekten, lichamelijk en geestelijk. In de wintermaanden is er minder daglicht en mensen die hier gevoelig voor zijn kunnen (een toename van) depressieve klachten ontwikkelen. Dit artikel geeft handvatten hoe leefstijl kan helpen als terugvalpreventie bij seizoensgebonden depressieve klachten.
Lees het artikel‘Communiceren gaat hartstikke goed, maar hij reageert wel raar’
Misverstanden tussen gesprekspartners kunnen altijd en overal voorkomen. Ze worden snel opgelost als gesprekspartners de communicatieregels goed toepassen en zich kunnen inleven in de ander.
Lees het artikelHet syndroom van Charles Bonnet
Het syndroom van Charles Bonnet komt voor bij personen die zeer slechtziend of blind zijn. Zij kunnen complexe beelden waarnemen die er in werkelijkheid niet zijn, terwijl zij zich er terdege van bewust zijn dat de beelden niet echt zijn. Slechtziendheid komt vaak voor bij ouderen evenals dementie. Uit angst om voor dement of psychisch niet helemaal in orde aangezien te worden, durven mensen vaak niets te vertellen over deze hallucinaties.
Lees het artikelChronische nierschade en nierfalen bij oudere patiënten
De behandeling van nierfalen vergt expertise en multidisciplinaire begeleiding ten aanzien van leefstijlaanpassingen en farmacotherapie. Bij progressie van de nierinsufficiëntie worden patiënten voorbereid om een beslissing te nemen rondom nierfunctievervangende therapie. Dit vergt intensieve voorbereiding en begeleiding.
Lees het artikelAmputatie van een onderste extremiteit
In Nederland vindt er circa 3.300 keer per jaar een amputatie van een onderste extremiteit plaats. Van de amputatiepatiënten is 80% ouder dan 65 jaar. Voor de patiënt en diens directe omgeving is een amputatie een zeer ingrijpende gebeurtenis. Het revalidatieproces is intensief. Als verpleegkundige of verpleegkundig specialist vervult u een belangrijke rol in deze complexe en multidisciplinaire (medische) zorg rondom een amputatiepatiënt.
Lees het artikelSystemische sclerose
Systemische sclerose wordt ook wel sclerodermie genoemd. Sclerodermie betekent letterlijk ‘harde huid’. Bij systemische sclerose treedt verbindweefseling van huid en interne organen op. Dit heeft veel impact op het dagelijks leven en de ziekte kan zelfs levensbedreigend zijn. Systemische sclerose vraagt een multidisciplinaire benadering. Verpleegkundigen kunnen patiënten ondersteunen in het omgaan met de ziekte en het bereiken van een voor hen optimaal niveau van gezondheid.
Lees het artikelKetenzorg bij Parkinson
Complexe zorg, u herkent het vast bij chronische patiënten in uw werkveld. De ziekte van Parkinson is een progressieve neurodegeneratieve ziekte, die zowel fysieke als psychische stoornissen veroorzaakt. De zorg voor patiënten met Parkinson is complex. Vaak zijn meerdere zorgverleners betrokken bij de zorg en wordt er multidisciplinair samengewerkt in een zorgketen. In dit artikel is te lezen hoe in Nederland de ketenzorg Parkinson is ontwikkeld.
Lees het artikelMetabool sydroom en multimorbiditeit
Het metabool syndroom wordt ook wel het insulineresistentiesyndroom of syndroom X genoemd. Gezond oud worden met dit syndroom is problematisch. Behalve uiteindelijk diabetestherapie zijn vaak alleen chirurgische behandelingen beschikbaar, maar deze leiden niet tot een langer leven in goede gezondheid. Een multidisciplinaire inzet op leefstijlverandering lijkt hier vereist.
Lees het artikelGRIP op probleemgedrag bij dementie
Probleemgedrag komt vaak voor bij mensen met dementie. Dit veroorzaakt lijdensdruk bij hen, hun naasten en/of hulpverleners. GRIP op probleemgedrag is een erkende effectieve methodiek in de langdurige zorg. Kenmerkend zijn de multidisciplinaire en methodische aanpak, waarbij in ieder geval betrokken zijn: de verzorgenden/verpleegkundigen, psychologen en artsen (specialist ouderengeneeskunde). Zij doorlopen bij probleemgedrag de volgende stappen: signaleren, analyseren, behandelen en evalueren.
Lees het artikelVitamine B12-deficiëntie
Verschillende psychiatrische en neurologische ziekten worden geassocieerd met een mogelijke vitamine B12-deficiëntie. Zowel in de GGZ als in de verslavingszorg kan de combinatie van risicofactoren, observatie en uitvragen van aanwezige symptomen een indicatie zijn om in overleg met de huisarts een vitamine B12-tekort te onderzoeken.
Lees het artikelAscitespunctie in de palliatieve fase
In de richtlijn Ascites is een ontlastende ascitespunctie in de palliatieve fase duidelijk beschreven. Ook de uitvoering en benodigdheden voor een punctie zijn opgenomen in deze richtlijn. Maar wat betekent een ascitespunctie in de praktijk voor een oncologische patiënt in de palliatieve fase? Moet deze patiënt naar het ziekenhuis voor een dergelijke verrichting? En wat betekent het voor een verpleegkundig specialist die deze voorbehouden handeling uitvoert?
Lees het artikelDiabetische voet
Een diabetische voet is een verzamelnaam voor verschillende voetafwijkingen die vaak in combinatie voorkomen bij mensen met diabetes mellitus. De afwijkingen ontstaan als gevolg van zenuwstoornissen, bloedvatstoornissen en stijfheid van de voetgewrichten. Door deze stoornissen is de voet erg kwetsbaar. Kleine traumata kunnen snel leiden tot een ulcus en ernstige infecties. Dit kan uiteindelijk leiden tot amputaties. Preventie door goede voetverzorging en educatie kan veel problemen voorkomen.
Lees het artikelDe Cardiologische Zorgbrug
Van de cardiologische patiënten van 70 jaar en ouder die met een myocardinfarct of hartfalen worden opgenomen in het ziekenhuis, worden respectievelijk 20% en 25% binnen een halfjaar heropgenomen en is 10% en 22% na een halfjaar overleden. Transmurale, multidisciplinaire zorg voor kwetsbare oudere cardiologische patiënten die met ontslag naar huis gaan, heeft de potentie om heropname en overlijden te reduceren.
Lees het artikelEen euthanasie verklaring bij dementie: dilemma’s en verantwoorde zorg
Zorg verlenen aan een dementerend persoon met een euthanasieverklaring is een van de zeer complexe situaties waarmee teams in de psychogeriatrische zorg te maken krijgen. De maatschappelijke discussies over dit onderwerp maken verschillen in opvattingen zicht baar. In de praktijk zullen teams door middel van multidisciplinaire samenwerking hun weg naar een zo goed mogelijke zorg dienen te vinden. Dit artikel beschrijft de dilemma’s en de wijze waarop hier tot een verantwoorde besluit...
Lees het artikelHoe gaat het met eh, eh, de seks?
De ziekte van Parkinson(ZvP) is een neurodegeneratieve aandoening, waarbij door het verlies van dopaminecellen in substantia nigra, symptomen ontstaan als traagheid van beweging (hypokinesie), stijfheid van ledematen en gewrichten (rigiditeit), verminderde bewegingsuitslag (bradykinesie) en beven (tremor). Minder bekend is dat bij de ZvP ook nietmotorische klachten kunnen ontstaan, zoals depressie, geheugenstoornissen, obstipatie, slaap- en seksuele stoornissen.1 Deze...
Lees het artikelDiabetes type 2, meer dan suikerziekte!
Het aantal mensen met diabetes type 2 is de laatste jaren aan het stijgen. Factoren zoals de vergrijzing, overgewicht, lichamelijke inactiviteit en een intensievere opsporing zijn oorzaken van het stijgende aantal patiënten met dit ziektebeeld. De term ouderdomsdiabetes, die vaak gebruikt wordt voor type 2-diabetes, is achterhaald; de naam overgewichtsdiabetes lijkt meer op zijn plaats. De prevalentie van diabetes is het hoogst bij mannen en vrouwen tussen de 75 en 85 jaar. Van alle...
Lees het artikelComplicaties van de perifere intraveneuze infuuscanule
Complicaties bij een perifere intraveneuze infuuscanule (iv-canule) komen veel voor en kunnen zeer ernstige gevolgen hebben. Er bestaat in Nederland nog geen richtlijn voor infuuszorg. Ziekenhuizen hanteren verschillende protocollen. De belangrijkste spelregels op een rij.
Lees het artikelBRMO in de thuiszorg
Overdracht van bijzonder resistente micro-organismen (BRMO) komt steeds vaker voor. Als ziekteverwekkers resistent worden tegen alle antibiotica, dan zijn infecties afkomstig van deze ziekteverwekkers niet langer te behandelen.. Het zorgt er ook voor dat de kosten van de gezondheidszorg oplopen. Verder is het risico om te overlijden aan voorheen gemakkelijk te behandelen infecties groter. Voor de praktijk betekent het dat verpleegkundigen vaker geconfronteerd zullen...
Lees het artikelSamenwerken voor goede palliatieve zorg voor dak- en thuislozen
Palliatieve zorg voor mensen die dak- of thuisloos zijn is niet veel anders dan ‘gewone’ palliatieve zorg. Er zijn echter wel specifieke aandachtspunten. In dit artikel beschrijven we deze aandachtspunten, die zijn ontleend aan een recent ontwikkelde handreiking Palliatieve zorg voor mensen die dak- of thuisloos zijn.
Lees het artikelNSAID's bij de oudere patiënt
NSAID’s (non-steroidal anti-inflammatory drugs) behoren tot een veelgebruikte groep geneesmiddelen. In 2017 werd door apotheken 5,3 miljoen keer een medicijn behorende tot deze groep verstrekt. Het rootste deel van de patiënten gebruikt NSAID’s kortdurend, maar zo’n 10% van de gebruikers maakt er chronisch gebruik van. In dit artikel bespreken we de werking en toepassing van NSAID’s en de overwegingen die in acht moeten worden genomen bij...
Lees het artikelDe lever
De lever heet in het Latijn hepar. Het is een uniek orgaan. De lever heeft maar liefst zeven verschillende functies en is het enige orgaan dat kan regenereren! In dit artikel worden de anatomie en fysiologie beschreven van een gezonde lever. Daarnaast is er aandacht voor de lever bij ouderen en leverfalen, waarbij duidelijk wordt dat de mens niet zonder lever kan functioneren.
Lees het artikelLaaggeletterdheid en ongelijkheden op gezondheidsgebied
Laaggeletterdheid kan leiden tot hogere ziektecijfers en slechte zelfzorg. Het is in het belang van patiënten dat zorgverleners strategieën introduceren die kunnen bijdragen aan het verbeteren van gezondheidsgeletterdheid.
Lees het artikelZin en onzin van het sticken van urine
Verpleegkundigen en verzorgenden spelen een centrale rol in het diagnostisch proces van urineweginfecties (UWI’s). Tot een aantal jaar geleden speelde de urinestick een belangrijke rol in dit proces, namelijk het ‘aantonen’ van een UWI. Door inzicht uit wetenschappelijk onderzoek, vertaald naar een herziene richtlijn, is dit veranderd. Een UWI dient nu vastgesteld te worden op basis van urineweg-gerelateerde klachten. Een urinestick kan daarbij eventueel ingezet worden om...
Lees het artikelOmgaan met zorgmijding in de eerste lijn
Verpleegkundigen en verzorgenden ervaren knelpunten in de praktijk die te maken hebben met het bereiken, benaderen en ondersteunen van mensen die zorg mijden of zorg missen. Zo is vaak onduidelijk welke risicofactoren zorgmijding beïnvloeden, hoe zorgmijding kan worden voorkomen en welke aanpak en interventies het meest geschikt zijn bij (het voorkomen van) zorgmijding. Hierdoor vallen mensen die zorg mijden of missen vaak tussen de wal en het schip. De richtlijn Zorgmijding in de...
Lees het artikelDe Noordelijke Transmurale Zorgbrug
De huidige zorg focust zich hoofdzakelijk op de ziekte waarvoor de patiënt is opgenomen. Bij de oudere, kwetsbare patiënt is er vaak weinig aandacht voor de functionele achteruitgang en de comorbiditeit die hierbij een rol speelt. Om functieverlies na ziekenhuisopname te beperken is het van belang geriatrische problemen tijdig te identificeren en hierop te anticiperen. Hiervoor kan gebruikgemaakt worden van de Transmurale Zorgbrug (TMZB). In dit artikel wordt aan de hand van een...
Lees het artikelHygiëne in de thuiszorg
Hygiëne is een belangrijke uitdaging in de gezondheidszorg. Sinds Florence Nightingale (1820-1910) is het een basisvaardigheid in de verpleegkunde. Wat is handhygiëne en wanneer pas je deze toe? Wat is een zorginfectie en hoe kunnen risicopatiënten worden gescreend? Tips voor het veilig gebruik van smartphones en tablets passeren de revue evenals persoonlijke bechermingsmiddelen.
Lees het artikelBiodynamisch licht in het verpleeghuis
Op basis van onze interne klok zijn mensen overdag actief en slapen ‘s nachts. Deze interne klok wordt dagelijks een klein beetje bijgesteld onder invloed van daglicht. Bewoners in een verpleeghuis komen minder vaak buiten en in veel verpleeghuizen ontbreekt voldoende daglicht in de ruimtes waar bewoners overdag verblijven. Het bijstellen van het dag-en-nachtritme gebeurt dan waarschijnlijk onvoldoende. Mogelijk speelt dit gebrek aan daglicht een rol bij het omdraaien van het...
Lees het artikelComplexe zorg voor kwetsbare ouderen thuis
Gedurende de tien jaar dat ik als huisarts werkzaam was, groeide bij mij het besef dat ik in de zorg voor de ouderen in mijn praktijk tekortschoot. Ik besefte steeds meer dat de normale, zeg reactieve, houding waarin huisartsen opgeleid zijn en ook goed zijn, niet voldeed voor de complexiteit van zorg voor kwetsbare ouderen. Het draait in die zorg immers niet zozeer om het ziektespecifieke, als wel om de handicaps die ouderen ondervinden van hun chronische ziekten en die hen bedreigen in hun...
Lees het artikelDementie en depressie op latere leeftijd
Het is het vaak lastig om te differentiëren tussen depressie en bepaalde vormen van dementie. Symptomen vertonen overlap en beide ziekten komen met name bij oudere mensen veel voor. Vooral bij vasculaire dementie en bij de beginfase van de ziekte van Alzheimer is het vaak lastig onderscheid te maken met een depressie. Dit komt doordat dezelfde hersensystemen zijn beschadigd. Een goede (hetero)anamnese kan inzicht bieden in het ontstaan en het verloop van de klachten en is daarmee...
Lees het artikelAnemie bij ouderen
De meest voorkomende klachten van anemie, ook wel bloedarmoede genoemd, zijn vermoeidheid en een gevoel van slapte. De incidentie en prevalentie van anemie stijgen met de leeftijd en anemie komt voor bij 25% van de 85-plussers. Uit onderzoek blijkt dat de gevolgen van anemie bij ouderen groot zijn en dat anemie kan leiden tot afhankelijkheid, cardiovasculaire aandoeningen, dementie, vallen, verhoogde mortaliteit, mentale problemen en een verminderde kwaliteit van leven. De gevaren van anemie...
Lees het artikelHypertensie
Hypertensie (hoge bloeddruk) is geen ziekte op zichzelf, maar een van de risicofactoren voor het ontwikkelen van hart- en vaatziekten (HVZ) zoals hartinfarct, angina pectoris, hartfalen, herseninfarct, transiënte ischemische aanval (TIA), aneurysma aortae en perifeer arterieel vaatlijden. Dit geldt voor zowel diastolische als systolische hypertensie. De kans op cardiovasculaire problemen wordt groter naarmate de bloeddruk en/of de leeftijd stijgt.
Lees het artikelAfasie
Het woord afasie is afgeleid van het Griekse woord aphánai en betekent letterlijk ‘niet-spreken’ (a = niet en phánai = spreken). Afasie omvat echter veel meer dan problemen met alleen het spreken. Personen met afasie (PMA) zijn de taal niet meer machtig zoals ze dat waren vóór het ontstaan van de afasie. Het gaat om taal in de breedste zin van het woord. Wat dit precies inhoudt en wat dit voor het dagelijks leven van PMA betekent, wordt in dit artikel...
Lees het artikelWat te doen of te laten bij patiënten met pijn of wonden?
Zorgprofessionals baseren hun zorgkeuzes steeds meer op het beschikbare bewijs om passende zorg te bieden. In 2017 hebben we ter ondersteuning de ‘Beter Laten’-lijst ontwikkeld. In dit artikel bespreken we het vervolg hierop, de ‘Beter Doen’- en ‘Beter Laten’-lijsten met aanbevelingen voor verpleegkundige pijn- en wondinterventies, die ingezet kunnen worden voor kwaliteitsverbetering in de praktijk.
Lees het artikelMeer bewegen op maat
In de behandeling van chronische aandoeningen krijgt de aanpak van leefstijl een steeds prominentere rol. Een aandoening die zich vaak ontwikkelt tot een chronische ziekte is atriumfibrilleren. Veel factoren die atriumfibrilleren veroorzaken hebben met leefstijl te maken. Inactiviteit is er een van. Meer bewegen heeft een positief effect op het verminderen van klachten en recidieven van atriumfibrilleren. Bij het meer gaan bewegen spelen vaak diverse factoren een rol. In het Diakonessenhuis...
Lees het artikelMultipele sclerose
Multipele sclerose (MS) is een chronische aandoening van het centrale zenuwstelsel. MS komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen (3 : 1). Er wordt nog steeds onderzoek verricht naar de oorzaken en mogelijke behandeling van MS. In dit artikel leest u enkele resultaten daarvan. Mensen met MS vormen een grote belasting voor de mantelzorger. Voor u als verpleegkundige en verpleegkundig specialist is er een aantal aandachtpunten waarmee u rekening dient te houden.
Lees het artikelDe (on)zin van leefstijlinterventies voor ouderen
Een gezonde leefstijl is niet alleen van cruciaal belang voor de preventie van hart- en vaatziekten (HVZ), maar ook voor tal van andere ziekten en aandoeningen. Een gezonde leefstijl kan ook de kwaliteit van leven op oudere leeftijd bevorderen wordt gezegd. Wat is het bewijs voor leefstijlinterventies bij ouderen met (verhoogd risico op) hart- en vaatziekten?
Lees het artikelProtonpompremmers
Esomeprazol (Nexium®), lansoprazol (Prezal®), omeprazol (Losec®, Losecosan®, Omecat®, Pedippi®), pantoprazol en rabeprazol (Pariet®) zijn zeer veelvoorkomende medicijnen die vallen onder de protonpompremmers (protonpump inhibitors (PPI’s)). Ze hebben diverse toepassingen en bijwerkingen. Dit artikel geeft een overzicht van de indicaties, het toedienen en het afbouwen van PPI’s.
Lees het artikelHormoonsuppletietherapie tijdens en na de overgang
De overgang is voor veel vrouwen een periode met behoorlijk wat klachten. Een van de redenen is het afnemen van de hoeveelheid geslachtshormonen oestrogeen en progesteron. Dit artikel neemt u mee in de verschillende vormen van hormoonsuppletietherapie (HST) en zelfzorgmiddelen. Wellicht herkent u uzelf in klachten en/of kunt u klachten bij patiënten herkennen en erkennen.
Lees het artikelOud en kanker, een kwetsbare combinatie?
Het inschatten van de mate van kwetsbaarheid van een patiënt is niet altijd even eenvoudig. Door gebruik te maken van meerdere meetinstrumenten is de kwetsbaarheid zichtbaar te maken en kunnen interventies worden toegepast om deze kwetsbaarheid te verminderen. Samen met de patiënt kunt u zo optimaal gebruikmaken van shared decision-making en goed onderbouwd een behandeltraject ingaan of juist afzien van behandeling. Dit vergt maatwerk, niemand is immers hetzelfde. We hopen u in dit...
Lees het artikelGedeelde verantwoordelijkheid bij opendeurenbeleid
Het opendeurenbeleid van instellingen kan leiden tot vragen over de veiligheid van en verantwoordelijkheid voor cliënten die zelfstandig naar buiten gaan. Wie is er eigenlijk verantwoordelijk voor de cliënt die zelfstandig naar buiten gaat? En welke mogelijkheden zijn er om de veiligheid te vergroten? Deze vragen komen aan de orde in de casus van mevrouw Terzeer in dit artikel.
Lees het artikelGeriatrische Revalidatiezorg
De Geriatrische Revalidatiezorg (GRZ), ook wel GR genoemd, is in ontwikkeling sinds deze per 1 januari 2013 onder de Zorgverzekeringswet valt. In dit artikel neem ik u graag mee in het hoe en wat achter de GR: waar kan een patiënt terecht als verblijf in ziekenhuis niet meer nodig is, maar hij nog niet veilig naar huis kan, omdat de zorgvraag nog te hoog is of de zorgvrager te kwetsbaar is? Wie komen er nog meer in aanmerking voor een GR-opname?
Lees het artikelCliëntprofielen
De wijkverpleging vervult een cruciale rol als poortwachter in de zorg. Door zorg met zowel het medische als sociale domein te verbinden, maken wijkverpleegkundigen het mogelijk dat mensen zo lang mogelijk verantwoord thuis kunnen blijven wonen. Financiering moet daarin ondersteunend zijn. We werken als Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) samen met wijkverpleegkundigen uit het hele land toe naar een nieuw bekostigingsmodel dat zorgprofessionals ruimte moet geven om passende zorg te...
Lees het artikelFarmacogenetica: DNA-informatie voor medicatie op maat
Geneesmiddeltherapie is een groot goed. Toch zijn er aanzienlijke problemen: bijwerkingen van medicijnen veroorzaken 5-7% van alle ziekenhuisopnamen. Als het gaat over effectiviteit, blijkt maar 25-60% effectief. Dat mensen verschillend reageren op medicatie blijkt grotendeels vast te liggen in het DNA. Door het uitvoeren van een farmacogenetische analyse is medicatie op maat nu echter voor iedereen mogelijk.
Lees het artikelDagelijks functioneren na revalidatie COVID-19
Kwetsbare ouderen kunnen na ziekenhuisopname revalideren in de geriatrische revalidatiezorg, onder andere na een ziekenhuisopname vanwege een COVID-19-infectie. Hoe het met deze ouderen gaat in de thuissituatie, na ontslag uit de geriatrische revalidatiezorg (GRZ), is onderzocht in een kwalitatief onderzoek. Centraal staat de vraag welke problemen deze ouderen ervaren in de thuissituatie, de eerste weken na ontslag uit de GRZ.
Lees het artikelKwetsbare ouderen en pesten
Bij ‘pesten’ denken we eerder aan kinderen, scholen en gedrag tussen werknemers in bedrijven. Er is nauwelijks theorievorming en evenmin onderzoek naar pestgedrag tussen kwetsbare ouderen in zorginstellingen. Terwijl het daar ook voorkomt, en niet zelden! Dit artikel gaat in op de praktische consequenties en geeft voorlopige aanbevelingen.
Lees het artikelDiabetische voet
Tijdens de COVID-pandemie kwam al snel ook de diabetische voet in het nieuws. Omdat patiënten niet naar de polikliniek durfden te komen of omdat deze gesloten was, zagen de ziekenhuizen al snel meer diep geïnfecteerde voeten op de Spoedeisende Hulp (SEH) en werden er meer amputaties gemeld. Dit geeft heel goed weer hoe kwetsbaar mensen zijn met een diabetische voet die niet goed behandeld kan worden. Het snel herkennen en het opstarten van adequate zorg bij een diabetische voet is...
Lees het artikelVoedingstoestand bij dementie
De voedingstoestand heeft een groot effect op de gezondheid van ouderen. Zeker bij mensen met dementie kan een slechte voedingstoestand leiden tot een snellere achteruitgang van het geheugen. Er is echter weinig aandacht voor de rol van de voedingstoestand en de gevolgen hiervan in de praktijk. In dit artikel wordt ingegaan op wat een slechtere voedingstoestand is, waardoor deze wordt veroorzaakt en wat de gevolgen kunnen zijn. Daarnaast komt de rol van reuk- en smaakverandering aan bod als...
Lees het artikelOnbedoeld afgevallen
Bij onbedoeld gewichtsverlies bij een oudere patiënt kunnen meerdere factoren meespelen: onderliggende ziekten, functionele beperkingen, ouderdom. Afhankelijk van het onderliggend probleem en het afgesproken beleid kunnen er verschillende interventies worden ingezet. Samenwerking met patiënt, familie en het hele zorgteam is daarbij onmisbaar. Aan de hand van een casus wordt in dit artikel uitgewerkt wat hierbij komt kijken.
Lees het artikelHoe kijk je naar ouderen?
Als gevolg van tekorten in de beroepsopleidingen is er in de gezondheidszorg voor kwetsbare ouderen veel ruimte voor persoonlijke beeldvorming. Dit heeft invloed op de kwaliteit van deze zorg. Deze persoonlijke beelden worden versterkt door eenzijdige beelden over ouderen in onder andere de media. Met behulp van de Dynamische Systeem Analyse kunnen de persoonlijke beelden worden verkend en omgezet naar meer professionele, inspirerende beelden.
Lees het artikelWel of niet dialyseren
Waarom dit gesprek? Wanneer er bij een patiënt sprake is van een nierfunctiedaling tot onder 20%, wordt het traject met voorlichting over nierfunctievervangende behandeling opgestart. Bij patiënten > 70 jaar of kwetsbare jongere patiënten wordt conform de richtlijnen een functionele (kwetsbaarheids)screening verricht. Tijdens deze screening komt het gesprek regelmatig op wel of niet dialyseren. In dit artikel vindt u meer achtergrondinformatie en een casus waarin zo’n...
Lees het artikelUlcus van Martorell in de eerste lijn
Het ulcus van Martorell is een vaak gemiste uiting van arteriolosclerose in de huid en gaat gepaard met necrose en pijn. Een klein ulcus kan in de eerstelijnszorg genezen door een combinatie van lokale en systemische behandeling. Voor grotere ulcera is daarnaast, voor snelle genezing, een operatie noodzakelijk. Verpleegkundigen kunnen met gerichte wondbehandeling de genezing bevorderen en patiënten ondersteunen.
Lees het artikelEen goede samenwerking tussen mentoren en zorgverleners
Het mentorschap is een van de drie Nederlandse beschermingsmaatregelen voor volwassenen. Het mentorschap wordt door de rechtbank ingesteld voor personen die ter zake van hun persoonlijke belangen niet of slechts gedeeltelijk wilsbekwaam zijn. De samenwerking tussen zorgverleners en mentoren verloopt echter niet altijd naar wens. In dit artikel wordt beschreven waar dat mogelijk mee te maken heeft en hoe de samenwerking kan worden verbeterd.
Lees het artikelPijn door opioïden, reden voor palliatieve sedatie?
Pijn bij kanker wordt in veel gevallen behandeld met opioïden. Er moet rekening mee worden gehouden dat ook opioïden nadelige effecten hebben. Behalve de bekende bijwerkingen kan opioïd-geïnduceerde hyperalgesie (OIH) ontstaan. Omdat dit probleem niet altijd herkend wordt, kan de pijn als refractair symptoom gezien worden en wordt op basis hiervan vaak palliatieve sedatie gestart. Deze pijn is echter met de juiste aanpak wel goed te behandelen.
Lees het artikelDe benauwde patiënt
Dyspneu (kortademigheid of benauwdheid) is een veelvoorkomende klacht en kan zich op diverse manieren presenteren. Het is de belangrijkste klacht bij veel patiënten met een hart- of longziekte. Dyspneu kan echter ook vele andere oorzaken hebben en de diagnose is niet altijd gemakkelijk te stellen. In dit artikel wordt ingegaan op de analyse en differentiële diagnoses van dyspneu. Uiteraard wordt ook ingegaan op de verpleegkundige aspecten bij de benauwde patiënt.
Lees het artikelZuur-base-evenwicht en het effect op het lichaam
In een gezond lichaam is de zuur-basebalans in evenwicht. Het lichaam houdt dit evenwicht zelf in stand. Dit wordt gedaan door waterstofionen (H + ) in de lichaamsvloeistoffen binnen bepaalde grenzen te houden. Waterstofionen zijn chemisch zeer actief en kunnen makkelijk andere fysiologische processen beïnvloeden. Een zuur is een stof die opgelost in water kan afstaan. Een zuur wordt daarbij gesplitst in waterstofionen en het zuurrestion. Een base is het tegengestelde van een zuur en...
Lees het artikelEerste psychose op latere leeftijd
Maar weinig mensen weten dat een eerste psychose zich op iedere leeftijd kan voordoen. Een psychotische stoornis die zich voor het eerst openbaart na het zestigste levensjaar ziet er anders uit dan een psychose op jongere leeftijd en vraagt een andere aanpak. Diagnostiek en behandeling voor deze doelgroep worden in dit artikel beschreven.
Lees het artikelLekker slapen zonder medicatie
Slapen doen we een derde deel van ons leven, maar vaak is het een onderbelicht deel ervan. Zo ook in de zorg voor kwetsbare ouderen en mensen met een vorm van dementie. Een van de belangrijkste redenen voor opname in het verpleeghuis heeft te maken met slapen: nachtelijke onrust, slaapproblemen of een mantelzorger die de zorg (in de nacht) niet meer aankan. Maar wat zijn slaapproblemen nu eigenlijk en hoe kom je tot goede zorg die ook past binnen de nieuwe...
Lees het artikelHartfalen
Hartfalen is een complex van klachten en verschijnselen ten gevolge van een tekortschietende pompfunctie van het hart. Er worden drie vormen van hartfalen onderscheiden. Voor de symptomen is het onderscheid tussen backward failure (falen vóór de aangedane harthelft) en forward failure (na de aangedane harthelft) van belang. De belangrijkste oorzaak van hartfalen is het doormaken van een hartinfarct; ook andere oorzaken worden besproken. Door de vele oorzaken en vormen van...
Lees het artikelEerstelijnsverblijf
In 2017 is binnen de Zorgverzekeringswet een subsidieregeling van kracht geworden voor de tijdelijke voorziening in het verpleeghuis. Officieel heet dit het ‘eerstelijnsverblijf’ (ELV). Maar wie is die ELV-cliënt? Hoe kunnen verpleegkundigen, huisartsen en ziekenhuisartsen iemand verwijzen naar dit verblijf?
Lees het artikelAdvance care planning bij patiënten met ALS
Amyotrofische laterale sclerose (ALS) is een neurodegeneratieve aandoening. Het ziektebeeld verloopt progressief met uiteindelijk gegeneraliseerde paresen. Ongeveer de helft van de patiënten is na drie jaar overleden, meestal als gevolg van respiratoire insufficiëntie. De spreiding van de ziekteduur is echter zeer groot en kan uiteenlopen van 0,5 tot 15 jaar. De lichamelijke gevolgen van ALS leiden steeds weer tot nieuwe beslissingen over behandelingen, hulpmiddelen en...
Lees het artikelUrine-incontinentie bij ouderen
Urine-incontinentie bij ouderen is een veelvoorkomend probleem dat grote invloed kan hebben op de kwaliteit van leven. Het niet tijdig onderkennen van dit probleem draagt bij aan de toenemende kwetsbaarheid van ouderen. Verpleegkundigen spelen een rol bij het tijdig signaleren en behandelen van incontinentieproblemen. Hiervoor hebben ze kennis nodig van verschillende vormen van incontinentie. Zij ondersteunen ouderen bij het kiezen van passende maatregelen.
Lees het artikelCompressietherapie
Ambulante compressietherapie (ACT) wordt toegepast bij de behandeling van oedeem en/of wonden aan het onderbeen. Door van buitenaf druk te geven kan het oedeem verdwijnen en wordt de bloed- en zuurstoftoevoer gestimuleerd, zodat genezing van een wond kan worden bespoedigd. Ambulante compressie kan alleen aangelegd worden bij mobiele patiënten. Bij immobiele patiënten dient een andere zwachtel gebruikt te worden. Zwachtelen moet op de juiste manier gedaan...
Lees het artikelMyotone dystrofie type 1
Myotone dystrofie is een langzaam progressieve systeemziekte. Het is een autosomaal overerfbare ziekte, waardoor er in één familie vaak meerdere personen zijn die deze ziekte hebben. Naast allerlei fysieke kenmerken hebben deze mensen last van verlies aan initiatief en van slaapzucht. Het is van groot belang de behandeling en begeleiding hierop af te stemmen.
Lees het artikelVan klacht naar diagnose
Geneesmiddelen gedragen zich in het oudere lichaam anders en kunnen hierdoor sneller ongewenste bijwerkingen veroorzaken. Het zorgvuldig evalueren en zo nodig bijstellen van de inzet van geneesmiddelen zijn daarom des te belangrijker. Steeds meer ouderen lijden aan meerdere (chronische) aandoeningen. Hierdoor hebben ze nogal eens te maken met meer dan één behandelaar en bouwt de hoeveelheid geneesmiddelen zich in de loop der jaren op. 30-45% van de ouderen gebruikt vijf of meer...
Lees het artikelValeriaan bij slaapproblemen
Fytotherapeutica (uit kruiden bereide geneesmiddelen) bevatten als werkzame bestanddelen (on)bewerkte (delen van) planten. Het gebruik van deze middelen is niet zonder risico’s. Fytotherapeutica kunnen bijwerkingen veroorzaken en interacties aangaan met andere (reguliere) geneesmiddelen. In een eerder artikel werd sint-janskruid beschreven. Dit artikel gaat over Valeriana officinalis (valeriaan). Dit middel wordt vooral gebruikt ter vermindering van nervositeit en spanning en bij...
Lees het artikelAngst in de palliatieve fase bij kwetsbare ouderen
Angstsymptomen komen in de palliatieve fase vaak voor bij (kwetsbare) ouderen. De verpleegkundige kan in de palliatieve en stervensfase een zorgomgeving creëren waarin angst en verdriet de juiste aandacht krijgen. Om een geïntegreerde behandeling en begeleiding te kunnen geven is het toepassen van een specifieke manier van klinisch redeneren noodzakelijk. Hierbij wordt gebruikgemaakt van de dynamische systeemanalyse en van de ‘stepped...
Lees het artikelCBD-olie: drug, geneesmiddel of voedingssupplement?
Wie ‘CBD-olie kopen’ googelt, krijgt tientallen aanbiedingen voor CBD producten. Sinds producten waarin CBD is verwerkt officieel beschouwd worden als voedingssupplement (novel food), zijn medische claims op verkoopsites niet meer te vinden. Verkopers willen geen risico lopen en plaatsen deze claims daarom niet meer op hun site. Dit artikel behandelt de risico’s en problemen met betrekking tot de effectiviteit en veiligheid van CBD-olie.
Lees het artikel‘Beter Doen’ of ‘Beter Laten’ in de wijk
Het onderwerp ‘Beter Laten’ krijgt al een paar jaar aandacht, toch blijkt dat verpleegkundigen en verzorgenden nog steeds dagelijks overbodige handelingen uitvoeren. Het achterwege laten van deze handelingen bespaart tijd voor zorgverleners en leed bij de patiënt. De in 2017 ontwikkelde ‘Beter Laten’ lijst is nu geüpdatet en uitgebreid met ‘Beter Doen’ aanbevelingen om meer passende zorg te bieden.
Lees het artikelMedicamenteuze behandeling van het metabool syndroom
Patiënten met psychiatrische aandoeningen lopen een sterk verhoogde kans op het ontwikkelen van het metabool syndroom, onder andere vanwege een ongezonde leefstijl en bijwerkingen van psychofarmaca zoals antipsychotica. De belangrijkste behandeling van het metabool syndroom is leefstijlverandering. Systematische screening is nodig om het mogelijk optreden van het metabool syndroom nauwgezet te monitoren.
Lees het artikel'Beter Laten'-handelingen bieden ruimte voor 'gemiste zorg'
Verpleegkundigen ervaren een hoge werkdruk, maar doen ook dingen die zij eigenlijk niet zouden moeten doen. Daardoor blijven er andere dingen liggen. Wetenschappers hebben in samenwerking met Verpleegkundigen en Verzorgenden Nederland een lijst opgesteld van handelingen die verpleegkundigen eigenlijk niet meer zouden moeten doen: de Beter Laten-lijst.
Lees het artikelDe medicatiebeoordeling
In 2006 toonde de Nederlandse HARM-studie aan dat ruim 5% van alle ongeplande ziekenhuisopnames (dat zijn 41.000 opnames) werd veroorzaakt door medicatie. Van deze opnames bleek 46% vermijdbaar. De studie liet zien dat vooral ouderen een verhoogd risico lopen op een ziekenhuisopname door medicatie. Ouderen gebruiken vaak meer medicatie dan jongeren, maar ook leeftijdgebonden veranderingen in fysiologie en de aanwezigheid van cognitieve en fysieke beperkingen spelen een rol.
Lees het artikelNazorg na COVID-19-infectie
Ondergewicht en functieverlies liggen op de loer bij een beperkte intake en verminderde activiteit tijdens en/of na ziekenhuisopname. Bij een COVID-19-infectie speelt ook dyspneu (kortademigheid) vaak een grote rol. Welke adviezen kunnen we geven bij dyspneu? Wanneer spreekt men van ondervoeding? Welke rol spelen de fysiotherapeut en de diëtist en hoe kunnen we ze inschakelen?
Lees het artikelPalliatief redeneren
Zorg in de palliatieve fase is complex. Vroegtijdig signaleren en een goede beoordeling en behandeling van problemen en behoeften leveren een bijdrage aan de kwaliteit van leven (en sterven) in de laatste levensfase. Palliatief redeneren is daarbij een hulpmiddel. Door middel van zorgvuldige besluitvorming kan adequaat en tijdig geanticipeerd worden op actuele problemen en toekomstige scenario’s. Daarbij staan de wensen en behoeften van de zorgvrager en...
Lees het artikelCystitis en urineweginfecties
Uit het onderzoek van Van Buul wordt duidelijk dat er bij kwetsbare ouderen vaak sprake is van overbehandeling van een mogelijke cystitis, waarbij dan onnodig een antibioticum wordt gestart. Binnen de gezondheidszorg treedt er steeds vaker antimicrobiële resistentie voor antibiotica op.
Lees het artikelScabiës
De hoofdklacht van scabiës is jeuk. Scabiës wordt regelmatig pas in een laat stadium herkend met alle gevolgen van dien. Alertheid op scabiës is geboden om grote ‘uitbraken’ in instellingen/thuiszorg te voorkomen. Een grote uitbraak in een instelling/thuiszorg heeft veel consequenties. De behandeling is tijdrovend, intensief en kostbaar.
Lees het artikel(Bij)voeding bij chronisch zieken
Met het toenemen van de leeftijd stijgt de eiwitbehoefte door insuline resistentie. Bij een slecht gevoed lichaam zal de spiermassa snel afnemen. Ondervoeding bij de geriatrische patiënt kenmerkt zich dan ook door functieverlies, ongewenst gewichtsverlies en/of een acute of chronische disbalans tussen inname en verbruik. Dit resulteert in een afname van het fysiek en mentaal functioneren en een slechtere klinische uitkomst bij ziekte. Volwaardige voeding is belangrijk om vitaal en...
Lees het artikelBewust stoppen met eten en drinken
Bewust stoppen met eten en drinken (STED) is een methode die al eeuwen wordt gebruikt om het sterfproces te versnellen. In onze huidige maatschappij bestaat de gedachte dat STED een onwaardige manier is om te overlijden. In de praktijk blijkt, zeker met goede begeleiding, dat STED tot een rustige en milde dood kan leiden.
Lees het artikelVoorkeursplaats voor overlijden
Een belangrijke pijler voor goede palliatieve zorg is overlijden op de plaats van voorkeur. De voorkeursplaats is echter vaak niet bekend bij zorgverleners en de voorkeur kan veranderen. Inzicht in factoren die samenhangen met de voorkeursplaats en verandering hierin kan zorgverleners helpen inzicht te krijgen bij welke cliënten het belangrijk is om hieraan aandacht te besteden.
Lees het artikel‘Samen beslissen’ met kwetsbare ouderen
Besluiten over gezondheids- en behandeldoelen voor kwetsbare ouderen met multimorbiditeit moeten in lijn zijn met uitkomsten die voor de ouderen zelf het meest ‘er toe doen’. Een goed proces van ‘Samen beslissen’ door ouderen, hun naasten en de zorgverlener draagt daaraan bij. In de praktijk wordt er minder vaak samen beslist dan ouderen en naasten zouden willen. Door eerder in het proces stil te staan bij wat voor ouderen belangrijk is voor hun kwaliteit van...
Lees het artikelBariatrische chirurgie
Door gedurende langere tijd meer energie met de voeding op te nemen dan door het lichaam wordt verbrand, ontstaan overgewicht en obesitas (ernstig overgewicht). Uiteindelijk kan dit leiden tot gezondheidsproblemen. Behalve meer bewegen en het volgen van een dieet is bariatrische chirurgie (ook metabole chirurgie genoemd) uiteindelijk vaak nog de enige succesvolle behandeloptie. Deze optie wordt steeds vaker toegepast, maar heeft nog niet altijd de bekendheid bij zorgverleners die deze,...
Lees het artikelCommuniceren over voedingsadviezen met de IDDSI
Patiënten met slikproblemen krijgen vaak een logopedisch voedingsadvies met consistenties die ze veilig en efficiënt kunnen eten en drinken. Vroeger werd dat gecommuniceerd in termen als ‘nectar-dikte’ of ‘honing-dikte’. Tegenwoordig worden hiervoor IDDSI-levels gebruikt. Steeds meer logopedisten gebruiken deze nieuwe termen. Maar wat is een IDDSI-level eigenlijk? En hoe weet u welk product welk IDDSI-level heeft en dus veilig is?
Lees het artikelFecale incontinentie
Patiënten met een inflammatory bowel disease (IBD) hebben vaak klachten van buikpijn en (bloederige) diarree. Patiënten moeten soms rennen naar het toilet of het toilet wordt niet op tijd gehaald. Bij ongewenst verlies van ontlasting spreken we over fecale incontinentie (FI). Dit artikel gaat in op de prevalentie van FI bij oudere patiënten met IBD, het effect op de kwaliteit van leven, het belang van het bespreekbaar maken van FI en mogelijke interventies bij FI.
Lees het artikelSignaleringsplan, een hulpmiddel in complexe casuïstiek
Een signaleringsplan is een hulpmiddel om de begeleiding en behandeling van een cliënt te verbeteren. Voor een in de praktijk werkend signaleringsplan is een aantal processtappen nodig. Tijdens dat proces hebben, behalve de cliënt (en zijn/haar familie), verschillende zorgprofessionals een actieve rol. Hiermee neemt hun motivatie toe en daarmee de uitvoerbaarheid van het plan, wat de kwaliteit van zorg ten goede komt.
Lees het artikelBeeldbellen kan de zorg ondersteunen
Beeldbellen heeft, mede door de maatregelen rond COVID-19, een enorme vlucht genomen. In dit artikel beschrijven we wat beeldbellen is, hoe cliënten en zorgverleners beeldbellen ervaren, wat de voordelen zijn, maar ook de nadelen. We benoemen de inhoudelijke en technische aandachtspunten voor een beeldbel-consult. Ten slotte wordt weergegeven welke rol de verpleegkundig specialist heeft bij beeldbellen.
Lees het artikelDe invloed van chronische stress
Dit artikel beschrijft hoe stress wordt verwerkt door het zenuwstelsel, het hormonale en het immuunsysteem. Het beschrijft ook hoe deze systemen door chronische stress ontregeld kunnen worden. Zo kan overspannenheid ontstaan en liggen somatische problemen (diabetes en vetzucht) op de loer. Wanneer er intrinsieke kwetsbaarheden in het immuunsysteem bestaan, wordt de stress slecht verwerkt en kunnen burn-out en depressie ontstaan.
Lees het artikelEigen verantwoordelijkheid verpleegkundig specialist
Een verpleegkundig specialist verzuimt het hemoglobine (Hb) van een patiënte in een verpleeghuis maandelijks te laten controleren. De patiënte moet uiteindelijk naar het ziekenhuis voor een bloedtransfusie. De dochter dient een klacht in bij het regionaal tuchtcollege tegen de verpleegkundig specialist én de specialist ouderengeneeskunde.
Lees het artikelDiepe hersenstimulatie bij de ziekte van Parkinson
De ziekte van Parkinson (ZvP) is een progressieve aandoening met een grote impact op de kwaliteit van leven. In een later stadium van de ziekte kan een geavanceerde behandeling zoals diepe hersenstimulatie (deep brain stimulation, DBS) een uitkomst zijn voor patiënten.
Lees het artikelHoe heilig is kleinschaligheid?
Ruim vijftien jaar geleden sprak uw auteur op een symposium over de kwetsbaarheden van kleinschalig wonen voor mensen met dementie. In de zaal waren veel verontwaardigde blikken, maar óók mensen die opgelucht knikten. Er is nu meer ruimte en algemeen besef dat kleinschalig wonen niet in alles groots is. Als zorgprofessional wilt u weten wat de kwetsbaarheden zijn bij probleemgedrag van bewoners. Dat is zowel in een behandel- als verwijsfunctie van belang.
Lees het artikelVerslikken
Eten en drinken doen we dagelijks, meerdere keren per dag. Hoewel dit vanzelfsprekend lijkt, is dat voor veel ouderen niet het geval. Slikstoornissen komen frequent voor bij deze doelgroep en de impact hiervan op de kwaliteit van leven kan bijzonder groot zijn. Symptomen herkennen en hier adequaat mee omgaan zijn essentieel om de gevolgen te beperken.
Lees het artikelVallen als bijwerking van medicatiegebruik
Vallen is een groot probleem onder thuiswonende ouderen en ouderen woonachtig in een verpleeghuis. Dit probleem wordt door de vergrijzing alleen maar groter. Er zijn ongeveer 30 factoren gevonden die het valrisico vergroten, waarvan mobiliteitsstoornissen en het gebruik van medicatie die het valrisico verhoogt de belangrijkste zijn. In dit artikel wordt besproken welke medicatiegroepen het valrisico verhogen, door welk mechanisme ze een val kunnen veroorzaken en wat...
Lees het artikelMultipele sclerose (MS)
Multipele sclerose (MS) is een aandoening van het centrale zenuwstelsel. De ziekte treft vooral jongvolwassenen: de diagnose wordt meestal tussen het 20e en 40e levensjaar gesteld. MS kan echter ook al op de kinderleeftijd ontstaan, of pas tot uiting komen na het 50e levensjaar. Het beloop van MS is voor iedereen anders.
Lees het artikelWel of niet opereren na heupfractuur bij kwetsbare oudere?
Met het ouder worden neemt het risico op een heupfractuur toe. Een heupfractuur betekent immobiliteit en pijn. Aan een heupoperatie zitten risico’s, zeker als er sprake is van kwetsbaarheid. De keuze tussen wel of niet opereren na heupfractuur, wordt besproken in dit artikel. Daarnaast is er aandacht voor het aangaan van het gesprek hierover met de betrokkene en/of diens wettelijk vertegenwoordiger.
Lees het artikelAdvance care planning
Door middel van advance care planning (ACP) kunnen patiënten doelen en voorkeuren formuleren voor toekomstige medische behandelingen en zorg, deze doelen en voorkeuren bespreken met familie en zorgverleners, en eventuele voorkeuren vastleggen en indien nodig herzien. In dit artikel wordt ACP besproken aan de hand van een casus over een patiënt met de ziekte van Parkinson.
Lees het artikelApathie
Apathie is een veelvoorkomend probleem bij diverse aandoeningen. Denk bijvoorbeeld aan mensen met de ziekte van Alzheimer of Parkinson, maar ook bij mensen met hersenletsel, een depressie of met schizofrenie. Ondanks de impact van apathie op het leven van patiënten en naasten, blijkt het lastig om het te diagnosticeren en behandelen. Wat is het kernprobleem van apathie, welke gebieden in het brein zijn hierbij betrokken en hoe zouden we apathie misschien beter kunnen meten en behandelen?
Lees het artikelLerend vermogen van mensen met dementie
Het geheugen en lerend vermogen van mensen met dementie zijn niet op alle fronten even ernstig aangetast. Er zijn mogelijkheden om de restcapaciteiten aan te spreken en daarmee een bijdrage te leveren aan de levenskwaliteit van mensen met dementie.
Lees het artikelCreatinine en ureum
In de praktijk worden bloedwaarden als creatinine en ureum vaak gemeten. Aan de hand van de creatinineconcentratie in het bloed kan de nierfunctie worden bepaald. Als het ureum te hoog is in het bloed, kan er sprake zijn van een uremisch syndroom. Bij een dergelijk syndroom moet er direct worden ingegrepen.
Lees het artikelThuiszorg of verpleeghuis na ziekenhuisopname?
Ontslag uit het ziekenhuis van patiënten levert soms de vraag op of zelfstandig thuis wonen nog wel verantwoord is. De eigen professionele verantwoordelijkheid voor het leveren van goede medische zorg speelt hierbij een rol. In dit artikel worden diverse onderwerpen aangestipt die een rol spelen bij het kiezen van een oplossingsrichting in deze casus: mentorschap of een rechterlijke machtiging voor een onvrijwillige opname aanvragen en de overstijgende...
Lees het artikelSint-janskruid
Het (toenemend) gebruik van kruiden is niet zonder gezondheidsrisico’s. Deze middelen kunnen interacties aangaan met andere (reguliere) geneesmiddelen en bijwerkingen veroorzaken. Een van de meest gebruikte kruiden is Hypericum perforatum (bekend als sint-janskruid). Hoewel sint-janskruid als monotherapie effectief is, kan het de werking van andere geneesmiddelen (o.a. antidepressiva) beïnvloeden. Daarom is het voor de behandelend specialist belangrijk om op de hoogte te zijn van...
Lees het artikelPolyfarmacie en vallen bij de geriatrische patiënt
In de zorg voor de geriatrische patiënt komen zowel polyfarmacie als valincidenten vaak voor. Polyfarmacie kan het risico van valincidenten verhogen. Er worden jaarlijks veel geriatrische patiënten na een val op de Spoedeisende Hulp in het ziekenhuis gepresenteerd. Door de toenemende vergrijzing neemt het aantal patiënten met polyfarmacie toe. Er vinden meer valincidenten plaats en beide zorgen voor een afname van kwaliteit van leven, een hogere mortaliteit en een behoorlijke...
Lees het artikelVallen… sta er bij stil!
Elke vier minuten valt er in Nederland iemand met dusdanig letsel dat een bezoek aan de SEH noodzakelijk is. Jaarlijks komen er bijna 5000 mensen te overlijden na een val. De meeste ongevallen vinden in en om het huis plaats. Het in kaart brengen van de mate van kwetsbaarheid, het tijdig signaleren en het analyseren van de valrisicofactoren kunnen ervoor zorgen dat een val voorkomen wordt.
Lees het artikelUit het niets agressief?
‘Mevrouw De Wit is vanuit het niets agressief’, vertelt Anita. Onbegrepen gedrag ontstaat niet vanuit het niets. Richtlijnen en protocollen werken beperkt als u niet voldoende kunt aansluiten bij de mens achter de dementie. ‘Zie mij, Ken mij, Hoor mij en Laat mij.’ Begrijpen en begrepen worden vormen de basis om elkaars gedrag te begrijpen.
Lees het artikelOrthostatische hypotensie
Het is van belang orthostatische hypotensie op een adequate en gestandaardiseerde wijze te bepalen, gebaseerd op wetenschappelijke literatuur. Door wetenschappelijke literatuur te integreren in de praktijk is het voor verpleegkundigen mogelijk om evidencebased practice (EBP) toe te passen in de dagelijkse verpleegkundige zorg. In dit artikel wordt ingegaan op het op de juiste manier bepalen van orthostatische hypotensie en de weg hiernaartoe.
Lees het artikelArteriitis temporalis
Arteriitis temporalis is een vorm van vasculitis. Vasculitis is een verzamelnaam voor een groep ziektebeelden die worden gekenmerkt door ontsteking van de binnenwand van de bloedvaten. Arteriitis temporalis is een craniale uiting van reuscelarteriitis. Reuscelarteriitis, ontstoken bloedvaten, ontleent zijn naam aan de aanwezigheid van reuscellen, grote ontstekingscellen, die te zien zijn bij histologisch onderzoek van de arterie.
Lees het artikelPalliatieve sedatie, uitvoering in de praktijk
Palliatieve sedatie is een verzamelnaam voor interventies die bij ernstig lijden van patiënten in de laatste fase van hun leven kunnen worden toegepast. De verschillende vormen van sedatie komen aan de orde, waarbij de medische, verpleegkundige en belevingsaspecten van de patiënt en zijn mantelzorgers besproken worden.
Lees het artikelNavolgbaar indiceren
Om aanspraak te maken op wijkverpleging binnen de Zorgverzekeringswet (Zvw), heeft een zorgvrager een geldige indicatie nodig. Deze mag uitsluitend gesteld worden door een bachelor of master opgeleide verpleegkundige, die daarmee een grote verantwoordelijkheid heeft. Zij bepaalt of de aard van de behoefte aan zorg en ondersteuning vanuit de Zvw gefinancierd mag worden en zo ja, voor welke duur en welke omvang.
Lees het artikelDarmspoelen bij dwarslaesiepatiënten
Obstipatie en/of fecale incontinentie zijn een groot probleem voor dwarslaesiepatiënten. Een goed defecatiebeleid is daarom essentieel. Darmspoelen is een methode die ingezet kan worden om de stoelgang te reguleren. Het is goed aan te leren aan patiënt en zorgverlener(s), maar kent wel belangrijke absolute en relatieve contra-indicaties. Een goede training is essentieel om complicaties te voorkomen en therapietrouw te bevorderen.
Lees het artikel‘Hope for the best, prepare for the worst’
In deze casusbeschrijving staat het verhaal van mevrouw Mak. Zij is onder intensieve behandeling van de GGZ voor een geagiteerde depressie. De interventie betreft de dochters en hun omgang met hun veranderende moeder. Het is een pragmatische en kortdurende aanpak voor dergelijke situaties.
Lees het artikelSarcopenie en fysiotherapie
Onze spieren stellen ons in staat te bewegen, te staan zonder te vallen, inwendige weefsels te beschermen, te eten, naar het toilet te gaan en ons lichaam op temperatuur te houden. Sarcopenie is een leeftijdsgebonden afname van spiermassa die kan verergeren door ziekte, ondervoeding en inactiviteit. Werking en veroudering van spieren worden beschreven, met mogelijkheden voor herstel bij ouderen door middel van fysiotherapie.
Lees het artikelWondspoelen in de praktijk
Er zijn verschillende toepassingsvormen voor het reinigen van een wond, waaronder het spoelen met NaCl 0,9%, het spoelen met kraanwater en het gebruikmaken van speciale wondreinigingsvloeistoffen. Wanneer kiest u voor welke vloeistof? Een wondverband wordt voorgeschreven door de behandelaar, maar de manier van wondreiniging vaak niet. Hoe gaat de verpleegkundige hiermee om in de praktijk? Kortom, wat is de zin en de onzin van het wondspoelen?
Lees het artikelAcrodermatitis chronica atroficans (ACA)
De ziekte van Lyme, ook wel lymeborreliose genoemd, wordt veroorzaakt door de bacterie Borrelia burgdorferi sensu lato. Deze bacterie wordt in Nederland overgedragen door van de schapenteek (Ixodes ricinus, figuur 1). Acrodermatitis chronica atroficans (ACA) is een uiting van late of laat gedissemineerde (verspreide) ziekte van Lyme. Bij ongeveer 1-3% van de mensen die de ziekte van Lyme ontwikkelen, manifesteert de ziekte zich als ACA, vooral bij vrouwen van...
Lees het artikelIntercollegiale toetsing
Verpleegkundigen hebben een professie die veel van hun kennis en vaardigheden vraagt. Met behulp van intercollegiale toetsing werkt u aan het bevorderen en bewaken van uw beroep. Door uw handelen te vergelijken met regels en richtlijnen werkt u aan het ontwikkelen van een gemeenschappelijke mening over hoe u het vak het best kunt uitoefenen; zo wordt ongewenste praktijkvariatie weggenomen.
Lees het artikelVerschillende soorten hoofdpijn
Hoofdpijn is een veelvoorkomende klacht waarvoor mensen bij de huisarts komen. Met een uitgebreide anamnese, kennis en een hoofdpijndagboek kunnen mensen met hoofdpijn vaak gerustgesteld en ook adequaat behandeld worden. In dit artikel reiken wij meer kennis aan over migraine, spanningshoofdpijn en medicatieovergebruikshoofdpijn (MOH). Wat zijn nu de verschillen? En hoe is hoofdpijn te behandelen?
Lees het artikelGeriatrische syndromen
Een acute ziekenhuisopname bij ouderen gaat vaak gepaard met andere klachten, zoals apathie, ondervoeding en functionele beperkingen. Deze geriatrische syndromen komen veel voor, zijn geassocieerd met negatieve uitkomsten en kunnen herstel belemmeren. Tijdig signaleren en opvolgen van deze geriatrische syndromen in de thuissituatie kunnen negatieve uitkomsten voorkomen.
Lees het artikelPneumonie
Een lage luchtweginfectie of een pneumonie staat op de tweede plek van meest voorkomende aandoeningen bij ouderen in het verpleeghuis. Een virus of een bacterie kan de oorzaak zijn. In het artikel wordt ingegaan op de oorzaken, de diagnose en de behandeling van een pneumonie.
Lees het artikelWerken met data
Werken met data. Veel verpleegkundigen stoppen nu met lezen en denken: ‘laat maar, dat is niks voor mij’. In dit artikel laten we zien dat werken met data relevant is voor u en hoe u eenvoudig kunt beginnen.
Lees het artikelIndicatie voor palliatieve sedatie bij patiënt in laatste levensfase
Patiënten kunnen in de terminale fase van hun leven symptomen hebben die als ondraaglijk lijden worden ervaren. Zo kunnen er symptomen zijn als pijn, benauwdheid, misselijkheid, braken, jeuk, onrust en angst. Dan kan palliatieve sedatie uitkomst bieden. Hiermee wordt het bewustzijn van een patiënt opzettelijk verlaagd. Doel is het lijden te verlichten en niet het leven te verkorten.
Lees het artikelPerifeer arterieel vaatlijden
Bij perifeer arterieel vaatlijden (PAV) is er een probleem in de arteriële circulatie in of naar het been. Er zijn klachten van claudicatio intermittens (etalagebenen) tot kritieke ischemie met vaak niet-genezende ulcera. Door het herkennen van signalen, symptomen en het stellen van de juiste vragen, eventueel in combinatie met het meten van de enkel-armindex (EAI), kan bij een verdenking op PAV samen met de patiënt worden afgewogen wat de vervolgstappen zijn. Uitgebreide...
Lees het artikelVoorkómen van urineretentie na verwijderen van een verblijfskatheter
Vóór het verwijderen van een katheter zetten we interventies in om te voorkomen dat er achteraf urineretentie is. Bijvoorbeeld het doen van blaastraining, maar is dit wel zinvol? Zorgt dit er echt voor dat er minder urineretentie optreedt?
Lees het artikelEuthanasie bij vergevorderde dementie
In dit artikel wordt ingegaan op de casus van mevrouw S. Zij heeft een schriftelijke euthanasieverklaring ingevuld, omdat zij euthanasie wil op het moment dat zij haar kinderen niet meer herkent. Dat moment is aangebroken. Moet de euthanasie nu worden uitgevoerd?
Lees het artikelHet nut van influenzavaccinatie
Tijdens de afgelopen drie influenzaseizoenen werden in Nederland naar schatting 6.000-10.000 mensen in het ziekenhuis opgenomen vanwege (complicaties van) influenza. 1 Internationaal en nationaal is er al langere tijd een discussie gaande over de noodzaak van vaccineren van risicogroepen en medewerkers in de gezondheidszorg. In dit artikel gaan we in op het nut van influenzavaccinatie van zowel de (medische) risicogroepen als gezondheidszorgmedewerkers.
Lees het artikelWat te doen met persoonlijke voorkeuren?
Voor zorgverleners vormt het een uitdaging wanneer zorgvragers specifieke voorkeuren of eisen hebben, gebaseerd op categorieën zoals gender, geloof of etniciteit. Zorgverleners en de organisatie waarvoor zij werken staan voor een dilemma hoe hierop te reageren. Tegelijkertijd is het van belang rekening te houden met de stem van de zorgvrager om te bepalen wat goede zorg is. Vanuit zorgethisch perspectief worden in dit artikel de grenzen moreel verkend hoe in een dergelijke situatie...
Lees het artikelLaagdrempelige ethiekondersteuning in palliatieve zorg
Als verpleegkundige of verpleegkundig specialist werkzaam in palliatieve zorg krijgt u regelmatig te maken met situaties waarin het niet duidelijk is wat het juiste is om te doen. Gestructureerd stilstaan bij wat van waarde is voor uzelf en de betrokkenen kan helpen uw ‘morele veerkracht’ en uw ‘morele competenties’ te vergroten. In dit artikel wordt een laagdrempelige methode geïntroduceerd, CURA, die u hierbij kan helpen.
Lees het artikelReumatoïde artritis
Reumatoïde artritis (RA) is een chronische auto-immuunziekte die gekenmerkt wordt door gewrichtsontstekingen. Vroegherkenning is essentieel, want door vroeg in het ziekteproces te starten met medicamenteuze behandeling wordt gewrichtsschade voorkomen dan wel beperkt. De verpleegkundige zorg bestaat uit voorlichting en educatie, het systematisch monitoren van ziekteactiviteit en comorbiditeit, en het bieden van psychosociale ondersteuning.
Lees het artikelDuizeligheid en vallen ten gevolge van orthostatische hypotensie (OH)
Er worden regelmatig patiënten opgenomen op de afdeling Cardiologie en/of Neurologie vanwege wegrakingen met onbekende oorzaak. Het is belangrijk te weten wat de oorzaak is van een wegraking. Een van de oorzaken kan orthostatische hypotensie (OH) zijn: een dalende bloeddruk bij het gaan staan vanuit een liggende of zittende houding. Aan de hand van twee casussen wordt er dieper ingegaan op de twee oorzaken van OH: neurogene oorzaak en niet-neurogene oorzaak.
Lees het artikelHet Diamantmodel
Zingeving is als water voor de vissen, je merkt het niet als het er is, maar als het ontbreekt, lig je spartelend op het droge. 1 Dat aandacht voor zingeving belangrijk is, begrijpen verpleegkundigen. Hoewel zij in hun werk dagelijks in aanraking komen met zingevingsvragen van ouderen weten zij niet altijd hoe hiermee om te gaan. Het Diamantmodel biedt een handvat voor zingevingsvragen.
Lees het artikelKennis is de basis
Kennis is de basis voor iedere verpleegkundige/verpleegkundig specialist om haar werk goed te kunnen doen. Vooral de zorg voor ouderen vraagt een breed scala aan kennisthema’s. Maar hoe ziet die kennis eruit in de dagelijkse praktijk? Waarom moet u als verpleegkundige zoveel weten? Hoe kunt u deze kennis opdoen tijdens het dagelijks werk? Dit artikel neemt u mee met meneer Davidson en zijn partner. Het illustreert waarom kennis belangrijk is om de beste zorg te...
Lees het artikelRouw en verlies
Iedere zorgverlener maakt een keer mee dat een patiënt overlijdt. Het overlijden raakt niet alleen de nabestaanden maar ook de zorgverleners. De hierbij horende rouw bestaat uit een aantal fasen, ook wel omschreven als rouwtaken. In dit artikel wordt uiteengezet wat deze rouwtaken inhouden en wat u kunt betekenen voor degene die rouwt.
Lees het artikelCVA bij atriumfibrilleren
Atriumfibrilleren is een hartritmestoornis waarbij het ritme volledig onregelmatig en meestal versneld is. Deze ritmestoornis komt veel voor bij oudere mensen. Atriumfibrilleren kan symptomatisch of asymptomatisch zijn. Een karakteristieke bevinding in het lichamelijk onderzoek is een onregelmatige pols en de diagnose wordt gesteld met een ecg. Er zijn diverse manieren om de aandoening te behandelen. Het is belangrijk te bekijken of er een risico is op een CVA. Dit ziektebeeld kan ontstaan...
Lees het artikelBegeleiding bij kritische beslismomenten in de palliatieve fase
Palliatieve zorg behelst meer dan alleen de zorg in de terminale fase. Vroegtijdig markeren van de palliatieve fase en het bespreken van wensen, behoeften, noden, voorkeuren en prioriteiten voor verdere behandeling en zorg met zorgvragers met een levensbedreigende aandoening is belangrijk om overbehandeling of palliatieve onderbehandeling te voorkomen. Een zorgvrager kan vervolgens betere afwegingen maken die passen bij haar/zijn situatie en levensvisie en daarmee een behandeling afwijzen....
Lees het artikelVirtual reality als pijnbestrijding
Virtual reality groeit al jaren in populariteit. Niet alleen wordt de toepassing gebruikt voor het maken van films en het spelen van videospellen, maar ook bij trainingen en simulaties. De mogelijkheden van virtual reality worden ook steeds vaker in de zorg ingezet. De wetenschappelijke bewijslast neemt toe waaruit blijkt dat virtual reality toegepast kan worden om pijn te bestrijden.
Lees het artikelSterven, dementie en rouw in tijden van corona
Mensen die lijden aan dementie en hun naasten begeleiden is altijd al een moeilijke aangelegenheid. Gevorderde dementie gaat meestal gepaard met ernstige communicatieproblemen en tijdens de COVID-19-pandemie is de communicatie extra gecompliceerd door de beschermingsmaatregelen om onderlinge besmetting tegen te gaan. Waar de verbale taal geleidelijk wegvalt, neemt het aandeel van aanrakingen en tactiel contact toe, maar dat moet volgens de richtlijnen zoveel mogelijk worden beperkt. Dat...
Lees het artikelAandachtspunten bij een vervuild huishouden
Het zien en ruiken van een vervuilde woning roept bij de wijkverpleging vaak afkeer, angst en onzekerheid op. Het komt niet vaak voor, maar een vervuilde woning is dikwijls een bron van zorg voor de wijkverpleging. Dit artikel beschrijft aandachtspunten voor goede zorg.
Lees het artikelOedeem bij ouderen
In dit artikel komen de meest voorkomende oorzaken van oedeem bij ouderen in het verzorgings- en verpleeghuis en de thuiszorg aan de orde. Het artikel richt zich op klinisch redeneren voor verzorgenden en verpleegkundigen. Na het lezen van dit artikel weet u hoe u door middel van klinisch redeneren en met behulp van meetinstrumenten en classificatiesystemen een cliënt met oedeem kunt beoordelen. Een ijsberg is een mooie metafoor voor klinisch redeneren; een deel van de situatie is...
Lees het artikelReanimatieverklaring
In dit artikel wordt ingegaan op de casus van meneer Graas, 80 jaar. Hij wordt met de ziekte van Parkinson opgenomen in een zorginstelling voor langdurige zorg. Tijdens de intake komt het gesprek op het onderwerp wel of niet reanimeren. Meneer Graas en ook zijn zoon twijfelen. Hoe en wie moet dit gesprek met de cliënt en zijn naasten aangaan?
Lees het artikelWils(on)bekwaamheid in de thuissituatie
Over het onderwerp wils(on)bekwaamheid is veel geschreven, maar praktijkvragen over dit onderwerp blijven er altijd. Iedere praktijksituatie is anders en vereist een andere afweging. Aan de hand van de casus van meneer Geel wordt in dit artikel antwoord gegeven op veelvoorkomende vragen zoals: Wat is wils(on)bekwaamheid? Wie beslist daarover? Wat zijn de gevolgen van wils(on)bekwaamheid?
Lees het artikelTelemonitoring bij hartfalen
Hartfalen is een snelgroeiend probleem voor de volksgezondheid met een geschatte prevalentie van > 37,7 miljoen personen wereldwijd. De prevalentie en incidentie van hartfalen zijn hoog. Hartfalen blijft een dodelijke ziekte: slechts 35% overleeft vijf jaar na de eerste diagnose. Het aanbod van hartfalenpatiënten zal, met name door de vergrijzing, de komende jaren verder stijgen. Telemonitoring is een van de manieren om de zorg voor de hartfalenpatiënt anders in...
Lees het artikelFunctioneel herstel na acute ziekenhuisopname
Ouderen hebben na een acute ziekenhuisopname een hoog risico op functieverlies. Niet alle ouderen herstellen hiervan na ontslag naar huis, waardoor ze zelfstandigheid verliezen. Dit heeft mede te maken met de mate van bewegen tijdens en na de ziekenhuisopname. Weinig bewegen en functieverlies na ziekenhuisopname hebben een sterke relatie met elkaar, waarbij een oudere functioneel achteruitgaat en fysieke kwetsbaarheid toeneemt.
Lees het artikelHoe je het hart van de zorg kunt verdiepen
‘Waar word jij gelukkig van?’, ‘Waar kom jij je bed voor uit?’, ‘Wat vind jij nu echt belangrijk?’ Deze vragen gaan over zingeving. In dit artikel moedigen wij alle zorgmedewerkers aan om aandacht voor zingeving als onderdeel van hun werk te zien en dit tijdens alledaagse contactmomenten toe te passen. Er worden drie casussen uitgewerkt om dit te verhelderen.
Lees het artikelGeneesmiddelen in het verkeer
Ongeveer 10% van de verkeersdeelnemers gebruikt geneesmiddelen die de rijvaardigheid beïnvloeden. Per jaar vallen er volgens een recente schatting tussen de 33 en 66 verkeersdoden en meer dan 1000 gewonden door rijden onder invloed van geneesmiddelen. Verpleegkundig specialisten, en in sommige gevallen ook verpleegkundigen, kunnen hun patiënt adviseren over medicatiegebruik en autorijden.
Lees het artikelSlapeloosheid bij ouderen
Slaapstoornissen komen regelmatig voor op oudere leeftijd. Vaak spelen somatische aandoeningen of omgevingsfactoren een rol. Psychische comorbiditeit komt veel voor. Ook medicatie- en middelengebruik kunnen slaapverstorend werken. Slaap-waakadviezen om de slaaphygiëne te verbeteren zijn de belangrijkste interventies. Slaapmedicatie heeft slechts een heel gering effect en gaat veelal gepaard met nadelige bijwerkingen, waardoor deze slechts bij uitzondering toegepast dient te worden.
Lees het artikelVan vijf naar tien regels medicatieveiligheid
De regel van vijf helpt de veiligheid tot aan het toedienen van een medicijn. De regel van tien is een uitbreiding van de regel van vijf en helpt bij het waarborgen van de veiligheid na het toedienen. Denk aan veiligheid door controle op therapeutische neveneffecten om vervolgens interprofessionele vervolgacties te starten voor de neveneffecten, bijvoorbeeld in de vorm van een medicatiebeoordeling. In dit artikel worden aan de hand van een praktijkvoorbeeld alle regels uitgelegd, de regel...
Lees het artikelDe PICC
Een PICC is een centrale katheter die perifeer, meestal in de bovenarm wordt ingebracht. Voordeel van deze lijn is dat de katheter wel een jaar of langer kan blijven zitten, waardoor de patiënt niet elke keer opnieuw geprikt hoeft te worden. Het uiteinde van de katheter ligt centraal in de overgang van de vena cava superior naar het rechter atrium. Daardoor raakt het bloedvat minder snel geïrriteerd en kunnen irriterende vloeistoffen zoals cytostatica of totale parenterale voeding...
Lees het artikelIn gesprek over valrisico’s
Iedere dag belanden 282 ouderen (65+) door een val op de SEH, dit is slechts 10% van het totaalaantal valongevallen van ouderen. Ouderen kunnen zelf veel doen om hun valrisico te verlagen, maar zij zijn zich hiervan onvoldoende bewust. Het is daarom belangrijk dat professionals een valrisico tijdig signaleren en ouderen informeren over valpreventie.
Lees het artikelToegang tot digitaal dossier door mantelzorgers
Mantelzorgers en vrijwilligers vervullen een onmisbare rol bij de ondersteuning van en zorg voor de kwetsbare ouderen. Door de vergrijzing wordt er een toenemend beroep op hen gedaan. Het is belangrijk dat professionals en mantelzorgers als team samenwerken, waarbij gebruikgemaakt wordt van een multidisciplinair, individueel ondersteunings- en zorgplan. Inzage en rapporteren van cliënt en mantelzorg in het elektronisch dossier is een voorwaarde voor een optimale...
Lees het artikelIn gesprek met ouderen over intimiteit en seksualiteit
Intimiteit en seksualiteit zijn belangrijke dimensies van kwaliteit van leven, ook voor oudere volwassenen die langdurig afhankelijk zijn van verpleegkundige zorg. Veel verpleegkundigen weten niet hoe ze een gesprek over dit intieme onderwerp kunnen starten. Om bestaande gesprekshulpmiddelen beter in te zetten is een website met een brochure beschikbaar, die verpleegkundigen gepersonaliseerd advies geeft bij het starten van dit gesprek.
Lees het artikelGepast handschoengebruik
Te pas en te onpas handschoenen aantrekken, u herkent het misschien bij uzelf of bij collega’s. Hoewel nagenoeg iedereen weet wanneer handschoengebruik gepast is, is onnodig handschoengebruik een veelvoorkomende handeling. Na het opfrissen van correct handschoengebruik, gaat dit artikel over het gevoel van schijnveiligheid en wat zorgverleners drijft om handschoenen aan te trekken. Vervolgens zoomen we in op handschoengebruik en de klimaatcrisis en hoe dit zorgt voor een toenemende...
Lees het artikelDe jonge mantelzorger
Een op de vier kinderen in Nederland groeit op bij ouders die zorg nodig hebben. Als wijkverpleegkundige kunt u in situaties komen waarin de zorgvrager ondersteund wordt door kinderen: jonge mantelzorgers. Zeker als de zorgvrager chronisch ziek is en/of psychisch belast, kunnen er zorgen ontstaan over de kinderen. In dit artikel wordt uiteengezet hoe u hiermee als (wijk)verpleegkundige kunt omgaan.
Lees het artikelHartzorg op afstand
Het gebruik van technologie om patiënten in de thuissituatie te monitoren is in opkomst. Bij ‘Hartzorg op Afstand’ meten patiënten met chronisch hartfalen thuis hun bloeddruk, polsslag en gewicht. De verpleegkundig specialist in het Harthuis van het Isala ziekenhuis kan op afstand resultaten inzien, waardoor ze patiënten beter kan instellen op medicatie en voorlichting op maat kan geven. Het artikel is gebaseerd op het onderzoek Hartzorg op Afstand dat van november...
Lees het artikel100 jaar insuline
Sinds de ontdekking van diabetes mellitus bestond de behandeling van diabetes mellitus type 2 vooral uit insulinetherapie. Na het ontdekken van diabetes mellitus type 2 zijn er voor deze vorm van diabetes verschillende medicamenteuze behandelingen ontstaan. Het reguleren van bloedglucosewaarden werd niet meer het hoofddoel. Leefstijlcomponenten en cardiovasculaire risicoreductie zijn nu de focus. Door diverse toonaangevende studies is de behandeling van diabetes mellitus type 2 nu...
Lees het artikel