30 resultaten voor Farmacotherapie gevonden
Chronisch gebruik van benzodiazepinen
Benzodiazepinen behoren tot de meest gebruikte middelen waarbij iatrogene afhankelijkheid en verslaving kunnen optreden. De indicaties voor langdurig gebruik van benzodiazepinen zijn beperkt tot epilepsie en paniekstoornis, en dan alleen als eerstekeuze behandelingen falen. Desondanks worden deze geneesmiddelen – ook voor andere indicaties – vaak langdurig voorgeschreven, waardoor het in Nederland sinds een halve eeuw de meest voorkomende iatrogene verslaving is. Een strip van 10...
Lees het artikelVan vijf naar tien regels medicatieveiligheid
De regel van vijf helpt de veiligheid tot aan het toedienen van een medicijn. De regel van tien is een uitbreiding van de regel van vijf en helpt bij het waarborgen van de veiligheid na het toedienen. Denk aan veiligheid door controle op therapeutische neveneffecten om vervolgens interprofessionele vervolgacties te starten voor de neveneffecten, bijvoorbeeld in de vorm van een medicatiebeoordeling. In dit artikel worden aan de hand van een praktijkvoorbeeld alle regels uitgelegd, de regel...
Lees het artikelMedicatie via de sonde
Wanneer een patiënt niet meer zelf voeding tot zich kan nemen, is een maagsonde een goede uitkomst. Via de maagsonde kan de patiënt de nodige voedingsstoffen en vocht toegediend krijgen in de vorm van sondevoeding. Maar wat als de patiënt ook medicatie gebruikt die niet tot nader order gestopt kan worden?
Lees het artikelDe medicatiebeoordeling
In 2006 toonde de Nederlandse HARM-studie aan dat ruim 5% van alle ongeplande ziekenhuisopnames (dat zijn 41.000 opnames) werd veroorzaakt door medicatie. Van deze opnames bleek 46% vermijdbaar. De studie liet zien dat vooral ouderen een verhoogd risico lopen op een ziekenhuisopname door medicatie. Ouderen gebruiken vaak meer medicatie dan jongeren, maar ook leeftijdgebonden veranderingen in fysiologie en de aanwezigheid van cognitieve en fysieke beperkingen spelen een rol.
Lees het artikelDiuretica
Diuretica worden frequent gebruikt in de eerste en tweede lijn. Er zijn verschillende groepen diuretica die gebruikt kunnen worden voor de behandeling van hypertensie, volumeproblemen, zoals hartfalen, of bij nierfunctiestoornissen. In de eerste lijn worden vooral de thiazidediuretica, de lisdiuretica en de kaliumsparende diuretica gebruikt, in de tweede lijn ook de osmotische diuretica. Een aparte status heeft spironolacton. Dit is een diureticum, maar ook een aldosteronantagonist (remmer)....
Lees het artikelFarmacogenetica: DNA-informatie voor medicatie op maat
Geneesmiddeltherapie is een groot goed. Toch zijn er aanzienlijke problemen: bijwerkingen van medicijnen veroorzaken 5-7% van alle ziekenhuisopnamen. Als het gaat over effectiviteit, blijkt maar 25-60% effectief. Dat mensen verschillend reageren op medicatie blijkt grotendeels vast te liggen in het DNA. Door het uitvoeren van een farmacogenetische analyse is medicatie op maat nu echter voor iedereen mogelijk.
Lees het artikelAfbouwen van antidepressiva
Antidepressiva zijn niet verslavend. Maar het stoppen met deze middelen of te snel afbouwen ervan veroorzaakt bij naar schatting de helft van de mensen onttrekkingsverschijnselen. Dat zijn lichamelijke of psychische klachten variërend van moeheid, grieperig gevoel tot manie en hallucinaties. Zorgvuldig en geleidelijk afbouwen is daarom geboden.
Lees het artikelVitamine D, van belang van de wieg tot het graf
Vitamine D is van belang voor sterke botten en spieren. Botstructuren worden vanaf de jeugd tot en met ongeveer het 35e levensjaar gevormd. Na het 50e levensjaar verliezen vrouwen gemiddeld 50% van hun botmassa. Bij mannen is dit 20% tot 30%. Vitamine D is daarnaast van invloed op vele andere processen in ons lichaam zoals het psychisch, psychiatrisch en cognitief functioneren van de mens. Een tekort aan vitamine D lijkt een wereldwijd probleem. Vroeger kwam het veelal voor bij...
Lees het artikelJuist gebruik van inhalatiemedicatie
Voor longpatiënten is inhalatiemedicatie erg belangrijk. Uit onderzoek blijkt echter dat 70% van de longpatiënten de inhalatiemedicatie niet juist gebruikt. Hierdoor profiteert de patiënt niet optimaal van zijn medicatie. Vaak komt de medicatie wel in het lichaam, maar niet op de juiste plek, namelijk in de luchtwegen. Met als gevolg dat de patiënt wel de bijwerkingen, maar niet de werking ervaart.
Lees het artikelPolyfarmacie bij ouderen
De kans op het krijgen van chronische aandoeningen neemt met het ouder worden toe. Hierdoor stijgt eveneens het gebruik van meerdere geneesmiddelen, dat ook polyfarmacie genoemd wordt. Door het innemen van meerdere geneesmiddelen stijgt de kans op interacties en bijwerkingen vooral bij ouderen. Bovendien is correcte inname voor de oudere patiënt lastiger. Dit alles kan invloed hebben op de therapietrouw.
Lees het artikelSchilfers en roodheid
Ik zie schilfering en roodheid. Ik heb een diagnose, een voorschrift en een zorgplan, dus wordt er gesmeerd. Maar wat als ik een gezonde huid of een schijnbaar gezonde huid aantref. Ga ik door met smeren? Hoe zat dat ook alweer met corticosteroïden? En wat te denken wanneer ik lees dat bij toename van erytheem er weer gesmeerd moet gaan worden? Wanneer is iets toegenomen? In dit artikel wordt alles op een rij gezet.
Lees het artikelHaloperidol
Haloperidol is een geneesmiddel dat sinds 1959 veelvuldig wordt voorgeschreven aan patiënten die last hebben van psychotische klachten. Het wordt bijvoorbeeld voorgeschreven aan ouderen met gedragsstoornissen ten gevolge van dementie en delier. Het heeft een sterk sederende en antipsychotische werking en wordt vooral toegepast bij acute psychiatrische opwindingstoestanden en acute psychosen. Verpleegkundigen worden regelmatig geconfronteerd met ouderen met gedragsproblemen. Om ouderen...
Lees het artikelValeriaan bij slaapproblemen
Fytotherapeutica (uit kruiden bereide geneesmiddelen) bevatten als werkzame bestanddelen (on)bewerkte (delen van) planten. Het gebruik van deze middelen is niet zonder risico’s. Fytotherapeutica kunnen bijwerkingen veroorzaken en interacties aangaan met andere (reguliere) geneesmiddelen. In een eerder artikel werd sint-janskruid beschreven. Dit artikel gaat over Valeriana officinalis (valeriaan). Dit middel wordt vooral gebruikt ter vermindering van nervositeit en spanning en bij...
Lees het artikelAntipsychotica bij de behandeling van kwetsbare ouderen met een delier
Het delier is een vaak voorkomende acuut optredende verwardheid die op alle leeftijden kan optreden, maar het meest frequent voorkomt bij kwetsbare ouderen. Bij falen van niet-medicamenteuze interventies en/of het optreden van symptomen zoals agitatie of psychiatrische verschijnselen kan gekozen worden voor medicamenteuze behandeling met antipsychotica. Hoewel medicamenteuze behandeling in de praktijk van aanvullende waarde kan zijn, dient bij het gebruik ervan een aantal kanttekeningen op...
Lees het artikelCBD-olie: drug, geneesmiddel of voedingssupplement?
Wie ‘CBD-olie kopen’ googelt, krijgt tientallen aanbiedingen voor CBD producten. Sinds producten waarin CBD is verwerkt officieel beschouwd worden als voedingssupplement (novel food), zijn medische claims op verkoopsites niet meer te vinden. Verkopers willen geen risico lopen en plaatsen deze claims daarom niet meer op hun site. Dit artikel behandelt de risico’s en problemen met betrekking tot de effectiviteit en veiligheid van CBD-olie.
Lees het artikelVallen als bijwerking van medicatiegebruik
Vallen is een groot probleem onder thuiswonende ouderen en ouderen woonachtig in een verpleeghuis. Dit probleem wordt door de vergrijzing alleen maar groter. Er zijn ongeveer 30 factoren gevonden die het valrisico vergroten, waarvan mobiliteitsstoornissen en het gebruik van medicatie die het valrisico verhoogt de belangrijkste zijn. In dit artikel wordt besproken welke medicatiegroepen het valrisico verhogen, door welk mechanisme ze een val kunnen veroorzaken en wat...
Lees het artikelHyperlipidemie
Cholesterol en triglyceriden zijn vetachtige stoffen die noodzakelijk zijn voor het goed functioneren van het lichaam op celniveau. Bij te hoge bloedserumwaarden spreekt men van een hyperlipidemie en dit is schadelijk voor hart en bloedvaten. Er kunnen levensbedreigende atherosclerotische plaques ontstaan, die een hartinfarct of embolie kunnen veroorzaken. Hart- en vaatziekten(HVZ) zijn in Nederland de belangrijkste oorzaak van sterfte bij vrouwen en de tweede oorzaak (na kanker) van sterfte...
Lees het artikelSint-janskruid
Het (toenemend) gebruik van kruiden is niet zonder gezondheidsrisico’s. Deze middelen kunnen interacties aangaan met andere (reguliere) geneesmiddelen en bijwerkingen veroorzaken. Een van de meest gebruikte kruiden is Hypericum perforatum (bekend als sint-janskruid). Hoewel sint-janskruid als monotherapie effectief is, kan het de werking van andere geneesmiddelen (o.a. antidepressiva) beïnvloeden. Daarom is het voor de behandelend specialist belangrijk om op de hoogte te zijn van...
Lees het artikelACE-remmers in de praktijk
Het renine-angiotensine-aldosteronsysteem (RAAS) is een ingewikkeld systeem, dat betrokken is bij de handhaving van de bloeddruk. Het enzym renine splitst giotensine I af van angiotensinogeen, angiotensine I wordt vervolgens door het enzym ACE omgezet in angiotensine II. Angiotensine II werkt sterk vaatvernauwend en zorgt voor de afgifte van aldosteron door de bijnierschors. Aldosteron zorgt ervoor dat het bloedvolume toeneemt, door terugresorptie van water en natrium. Het gevolg is dat de...
Lees het artikelBloedverdunners in de thuiszorg
Veel thuiswonende ouderen gebruiken een bloedverdunner. Er zijn verschillende antistollingsmiddelen: trombocytenaggregatieremmers, vitamine K-antagonisten (VKA), direct werkende orale coagulantia (DOAC’s), niet-vitamine K orale anticoagulantia (NOAC’s), heparine, trombolytica en overige antitrombotica. In dit artikel richten we ons op de vitamine K-antagonisten en de niet-vitamine K orale anticoagulantia. De trombocytenaggregatieremmer is een minder krachtig medicament in...
Lees het artikelProtonpompremmers
Esomeprazol (Nexium®), lansoprazol (Prezal®), omeprazol (Losec®, Losecosan®, Omecat®, Pedippi®), pantoprazol en rabeprazol (Pariet®) zijn zeer veelvoorkomende medicijnen die vallen onder de protonpompremmers (protonpump inhibitors (PPI’s)). Ze hebben diverse toepassingen en bijwerkingen. Dit artikel geeft een overzicht van de indicaties, het toedienen en het afbouwen van PPI’s.
Lees het artikelGeneesmiddelen in het verkeer
Ongeveer 10% van de verkeersdeelnemers gebruikt geneesmiddelen die de rijvaardigheid beïnvloeden. Per jaar vallen er volgens een recente schatting tussen de 33 en 66 verkeersdoden en meer dan 1000 gewonden door rijden onder invloed van geneesmiddelen. Verpleegkundig specialisten, en in sommige gevallen ook verpleegkundigen, kunnen hun patiënt adviseren over medicatiegebruik en autorijden.
Lees het artikelBenzodiazepinen
Benzodiazepinen zijn veelgebruikte psychofarmaca. Ze kunnen onder andere worden ingezet bij de kortdurende behandeling van slaapstoornissen, angst- en paniekstoornissen. De farmacokinetische eigenschappen bepalen of een middel geschikter is als slaapmiddel of als anxiolyticum. In de praktijk worden benzodiazepinen vaak chronisch gebruikt. De bijwerkingen vormen niet alleen bij ouderen maar ook bij volwassenen een risico. Het zorgvuldig evalueren van de werkzaamheid en afbouwen en staken...
Lees het artikelNSAID's bij de oudere patiënt
NSAID’s (non-steroidal anti-inflammatory drugs) behoren tot een veelgebruikte groep geneesmiddelen. In 2017 werd door apotheken 5,3 miljoen keer een medicijn behorende tot deze groep verstrekt. Het rootste deel van de patiënten gebruikt NSAID’s kortdurend, maar zo’n 10% van de gebruikers maakt er chronisch gebruik van. In dit artikel bespreken we de werking en toepassing van NSAID’s en de overwegingen die in acht moeten worden genomen bij...
Lees het artikelHet Rode Vlaggen Instrument
Geneesmiddelgerelateerde problemen (GGP), zoals bijwerkingen of verkeerd gebruik, komen veel voor bij ouderen. Met behulp van het Rode Vlaggen Instrument kunnen verpleegkundigen en verzorgenden belangrijke GGP vroegtijdig te signaleren.
Lees het artikelMedicijngebruik en nutriëntentekort
Zowel de werking als de bijwerking van bepaalde medicijnen kan bij ouderen sneller tot een tekort aan vitaminen en mineralen leiden. Deze tekorten kunnen op hun beurt gezondheidsproblemen verergeren of zelfs tot nieuwe gezondheidsproblemen leiden. Als verpleegkundige heeft u een belangrijke rol in het signaleren van mogelijke verbanden, zodat na overleg met de arts of verpleegkundig specialist en na eventuele diagnostiek suppletie van voedingssupplementen kan worden ingezet.
Lees het artikelDe ziekte van Parkinson; medicamenteuze behandeling en geavanceerde therapieën
De ziekte van Parkinson is een progressieve aandoening met een grote impact op de kwaliteit van leven. De (para)medische behandeling is erop gericht een patiënt zo goed mogelijk te laten functioneren. De (parkinson)verpleegkundige/verpleegkundig specialist heeft een belangrijke rol in de ondersteuning van de behandeling. Verpleegkundige interventies kunnen worden ingezet zowel bij de medicamenteuze behandeling als bij een geavanceerde behandeling.
Lees het artikelCorticosteroïden
Corticosteroïden zijn afgeleid van het bijnierschorshormoon cortisol. Het toepassingsgebied is breed en gerelateerd aan de ontstekingsremmende en/of afweeronderdrukkende werking. Corticosteroïden worden als substitutietherapie voorgeschreven bij bijnierschorsinsufficiëntie. Verpleegkundigen hebben een belangrijke rol in de voorlichting over werking, gebruik en bijwerkingen en in het signaleren, monitoren en managen van (potentiële) bijwerkingen. Hiermee dragen zij bij aan...
Lees het artikelRisico’s van voedingssupplementen tijdens chemo- en immunotherapie
Naast medicijnen voorgeschreven door artsen en verpleegkundig specialisten (oncologie) zijn er vrij verkrijgbare geneesmiddelen, voedingssupplementen en kruidengeneesmiddelen beschikbaar, zogeheten complementaire en alternatieve medicijnen (CAM). Dit artikel beschrijft de risico’s van het gelijktijdig gebruik van voedingssupplementen en kruidengeneesmiddelen, in het bijzonder voor oncologische patiënten die worden behandeld met chemo- of immunotherapie. De mogelijke interacties...
Lees het artikelAgressief gedrag in de thuiszorg
Agressief gedrag van oudere zorgvragers naar verpleegkundigen en verzorgenden werkzaam in de thuiszorg komt regelmatig voor, maar is grotendeels onderbelicht. Ruim een derde deel van de thuiszorgmedewerkers krijgt eens of meerdere keren per jaar met agressie te maken. De verwachting is dat met een toenemende vergrijzing en met beleidskeuzes die aandringen op een zo lang mogelijk uitstellen van een klinisch verblijf, agressie-incidenten in de thuiszorg vaker zullen voorkomen.
Lees het artikel